ارزش‌ها و هنجارها، پیوند و روابط اجتماعی، شبکه‌ی اجتماعی

ساختار اجتماعی

منافع جمعی

چای یوا و دیگران (۲۰۰۵)

مبادله‌ی اطلاعات، فرصت‌های اجتماعی، شبکه‌ی اجتماعی، کنش‌های اجتماعی

فرد و جمع

منافع فردی و جمعی

مینات (۲۰۰۵)

سازمان اجتماعی، ارزش، منفعت

فرد و جمع

منافع فردی، گروهی

شیلا کندی (۲۰۰۵)

هنجارها، اعتماد متقابل، شبکه‏های اجتماعی

ساختار اجتماعی

منافع جمعی

مور (۲۰۰۵)

شبکه‏های اجتماعی محلی و ساختار روابط اجتماعی

شبکه و روابط اجتماعی

منافع جمعی

با بررسی ادبیات مربوط به سرمایه اجتماعی مشخص می‌شود که این سرمایه دارای دو جزء است (موسوی، ۱۳۸۶: ۷۴) :
۱) پیوند عینی بین افراد؛ این مؤلفه حکایت از آن دارد که افراد در فضای اجتماعی با یکدیگر پیوند دارند که این پیوندها از دو نوع می‌تواند باشد:
الف- افراد می‌توانند به شیوه غیررسمی از طریق انتخاب دوستی‌ها و انواع پیوندهای شبکه‌ای با یکدیگر در ارتباط باشند.
ب- جدا از پیوندهای غیررسمی با دیگران، فرد می‌تواند از طریق عضویت رسمی در انجمن‌ها و گروه‌های داوطلبانه با دیگران در ارتباط باشد. پیوندهای رسمی و شبکه‌های غیررسمی بر حسب پیوند بین افراد تعریف می‌شود، ولی ادامه حیات پیوند‌های رسمی فراتر از شبکه اجتماعی درونی است.
۲) پیوند ذهنی؛ پیوند‌های بین افراد می‌بایست دارای ماهیت متقابل، مبتنی بر اعتماد و دارای هیجانات مثبت باشد. اعتماد به این معناست که افراد از موفقیت‌های گروهی یا نهادی برای منافع خود بهره‌برداری نمی‌نمایند.

در مورد مضامین مشترک نویسندگان می‏توان به این موارد اشاره نمود: اول، بیشتر نویسندگان، با این نکته موافقند که شبکه‏های اجتماعی و یا هنجارهای اجتماعی عناصر اصلی سرمایه‏ی اجتماعی هستند؛ دوم، بیشتر نویسندگان اعتماد را به عنوان یک عنصر اضافه­ی سرمایه‏ی اجتماعی و یا به عنوان یک شاخص در مورد سطح سرمایه‏ی اجتماعی موجود در یک اجتماع معرفی می‏کنند؛ سوم اینکه بسیاری از نویسندگان سرمایه‏ی اجتماعی را به عنوان یک منبع که مردم می­توانند از آن استفاده کنند تا به اهداف معینی دسترسی پیدا کنند در نظر می­گیرند. چهارم، سرمایه‏ی اجتماعی می ­تواند در تمامی سطوح جامعه ظهور پیدا کند مثلاً در سطح خانواده و دیگر شبکه‏های خویشاوندی، در درون شبکه‏ها در سطح اجتماع و در سطح دولت­ها (ماجدی، ۱۳۸۶: ۴۰).
نگرش بوردیو به سرمایه‏ی اجتماعی، نگرشی ابزاری می‌باشد و لین نیز دیدگاهی تقریباً مشابه بوردیو اتخاذ می‌کند و عمدتاً به کارکردهای فردگرایانه‏ی سرمایه‏ی اجتماعی توجه دارد. اما پاتنام مفهوم سرمایه‏ی اجتماعی را در مقیاسی متفاوت از دیدگاه بوردیو، لین و حتی کلمن به کار می‌گیرد، جامعیت دیدگاه پاتنام نسبت به دیدگاه بوردیو و لین و صورت بندی مشخص و دقیق او از مؤلفه‌ها و اشکال سرمایه‏ی اجتماعی، اولویت انتخاب این دیدگاه برای مقایسه‌ی سطح سرمایه‏ی اجتماعی شاغلان کسب‏وکار خانگی و افراد فاقد کسب‏وکار می‌باشد. پاتنام مفهوم سرمایه اجتماعی را گسترده­تر از سطح فردی بکار می‌گیرد و به چگونگی کارکرد سرمایه‌ی اجتماعی در سطح منطقه‏ای و ملی و نوع تأثیرات سرمایه اجتماعی بر نهادهای دموکراتیک و در نهایت توسعه‌ی اقتصادی علاقمند است. وی با توجه به اینکه از منافع خصوصی سرمایه‌ی اجتماعی غافل نبوده، اما به صراحت بیان می‌دارد که تمرکز و علاقمندی خاص او منافع خارجی و بهره‏های عمومی سرمایه‌ی اجتماعی است (پاتنام و گاس، ۲۰۰۲: ۷). سرمایه‌ی اجتماعی از دیدگاه پاتنام به ویژگی‌هایی از سازمان اجتماعی نظیر شبکه­ ها، هنجارها و اعتماد اشاره دارد که همکاری و هماهنگی برای منافع متقابل را تسهیل می کند (پاتنام، ۱۹۹۹: ۶). در خصوص اهمیت سرمایه‏ی اجتماعی نیز، پاتنام معتقد است: اول این که سرمایه‏ی اجتماعی به شهروندان یک جامعه امکان می‌دهد که مسائل جمعی را به آسانی حل کنند. دوم این که، سرمایه‏ی اجتماعی چرخ‌های پیشرفت جوامع را روغن کاری می‌کند؛ به ویژه در جامعه ای که افراد قابل اعتمادند، تعامل مکرر با همشهری‌های خود دارند و کسب‏وکار روزانه و مذاکرات اجتماعی گران نیستند. سوم اینکه، شبکه‌هایی که سرمایه اجتماعی را شکل می‌دهند به عنوان کانال‌هایی برای تبادل اطلاعات مفید به کار می‌روند و تحقق اهداف را تسهیل می‌کنند (قلیچ لی، ۱۳۸۸: ۴۵).
سرمایه‏ی اجتماعی در کاربرد معمولی آن دارای ویژگی‏های زیر می‏باشد (تاجبخش، ۱۳۸۵: ۲۹-۲۸) :
این نوع سرمایه دارای مالک فردی نیست و حتی مالک جمعی آن (جامعه)، هیچ حقی را که از لحاظ حقوقی ضمانت اجرایی داشته باشد، ندارد.
ممکن است این سرمایه سودآور باشد، ولی این سود از پیامدهای جانبی آن عمل جنبی است نه از انگیزه­ای که به ایجاد سرمایه‏ی اجتماعی منجر شود.
سرمایه ­گذاری غیر عمدی است، موجودی سرمایه با اقدام خودی یا جمعی عمده ایجاد نمی‏شود بلکه از پیشینیان به ارث می‏رسد و ریشه ­های آن در گذشته پنهانند؛ سرمایه‏ی موجود را می‏توان با مراقبت پرورش داد، ولی نمی‏توان آن را با مهندسی ایجاد نمود. البته امکان اتلاف سرمایه اجتماعی به طور عمدی وجود دارد.
بر خلاف سرمایه‏ی فیزیکی (ولی همچون برخی از انواع سرمایه‏ی انسانی از قبیل کاربرد و پالایش مهارت ­ها) بهره ­برداری از سرمایه‏ی اجتماعی موجود، آن را کاهش نمی‏دهد و حتی ممکن است به افزایش آن نیز بینجامد.
۲-۳-تعاریف و مفاهیم کسب‏وکار خانگی
کار از خانه قدمت دیرینه ای داشته و شاید بتوان گفت که پیشینه‌ آن به ظهور مفهوم خانه و یک جانشینی انسان باز می‌گردد. بخش اعظم فعالیت‌های اقتصادی مردمان قبل از عصر صنعتی شدن در خانه‌ها و محل زندگی‌شان انجام می‌شده و خلط مفهوم خانه و کسب‌وکار مفهوم غریبی نبوده است. با انقلاب صنعتی و گسترش نظام کارخانه ای رفته رفته مرز میان خانه و محل کار پر رنگ‌تر شده به طوری که مراکز صنعتی و تجاری به عنوان محلی برای فعالیت اقتصادی و خانه به کانونی گرم و آرام بخش برای مردمان خسته از کار روزانه در این مراکز تبدیل شد. وقوع یک شوک اقتصادی در اثر بحران انرژی اپک در سال ۱۹۷۳ باعث شد که توجه های دوباره نسبت به خانه به عنوان محل کار جلب شود (خنیفر و دیگران، ۱۳۸۹: ۱۸۳). صاحب‏نظران این حوزه معتقدند که سه عامل دیگر باعث شده است که کسب‏وکارهای خانگی در سال‌های اخیر روند رو به رشدی را طی کند که عبارتند از (واکر و وبستر^[۱۹]، ۲۰۰۴: ص۵-۴ ):
ظهور و گسترش فناوری‌های جدید به ویژه فناوری اطلاعات و ارتباطات که باعث رونق و توسعه‌ی کارهای از راه دور و کسب‌وکارهای اینترنتی از قبیل خرید و فروش اینترنتی شده است.
تغییر ساختار صنعتی و کوچک‌تر شدن سازمان‌ها و برون سپاری­هایی که از یک سو موجب افزایش احساس ناامنی شغلی در افراد و تلاش بیشتر برای خود اشتغالی و کسب‌وکار مستقل و از سوی دیگر توجه به کسب‌وکارهای خانگی که می‌تواند مرجع مناسبی برای این برون سپاری باشد.