بیشترین دیدگاه منفی پرستاران اتاق های عمل نیز در این مطالعه، به ترتیب مربوط به بیانیه های” در این بخش پرسنل کافی برای انجام امور محوطه وجود دارد و ” کارکنان ما می توانند آزادانه اقدامات یا تصمیم های مسئولین را مورد سوال قرار دهند"، می باشد. نتایج این محور با مطالعه کاپریس و همکاران(۲۰۰۶) همخوانی دارد. کاپریس در مطالعه خود به این نتیجه رسیده است که مشکلات در ارتباطات، جریان اطلاعات ، عدم شناسایی صحیح بیمار و بار کاری از جمله عواملی هستند که بر عملکرد تیم درمانی و ایمنی بیمار مؤثر می باشد(۶۵).

نتایج این محور با مطالعه مروری پائونیاهو و همکاران (۲۰۰۹) نیز همخوانی دارد. آنها به ارزیابی استفاده از چک لیست جراحی ایمن در کاهش میزان عوارض جراحی پرداختند. چک لیست دارای سه قسمت می باشد. در مرحله قبل از بیهوش نمودان بیمار یا ورود بیمار به اتاق عمل^[۴۸] پرستار ریکاوری مشخصات دستبند بیمار را با پرونده مطابقت داده و نیز ضمن برقراری ارتباط کلامی با بیمار و سؤال از وی به نوعی به تعامل با بیمار می پردازد. نتایج این مطالعه نشان داد که عوارض بعد از عمل از ۳/۱۰% به ۱/۷% رسید و نرخ مرگ و میر نیز از ۹/۰% به ۶/۰% کاهش یافت. در مدت استفاده از چک لیست مذکور نیز هیچ واقعه ناسازگاری گزارش نشد(۱۰۶).
نتایج این محور با مطالعه سوزنی و همکاران (۱۳۸۶) همخوانی دارد. این پژوهشگران به بررسی عوامل مؤثر بر بروز اشتباهات دارویی و تبیین تأثیر آن بر ایمنی بیماران پرداختند. نتایج این پژوهش در نهایت با توجه به اهمیت نقش اشتباهات دارویی و تأثیر آن بر ایمنی بیمار به این نتیجه رسید که مدیریت موثر، ارتقاء انگیزه در پرستاران و همچنین افزایش توان علمی و مهارت های بالینی پرستاران در زمینه اجرای دستورات دارویی جهت بروز اشتباهات دارویی و به تبع آن تهدید ایمنی بیماران مورد توجه و دارای اهمیت ویژه ای است (۱۰۷) .
مطالعه ای که توسط آلنر و زنشتین در سال۲۰۰۵ بر روی پرستاران شاغل دراتاق عمل در آمریکا انجام شد، نشان داد که تعامل نامناسب باعث بروز استرس، احساس ناامیدی و از دست دادن تمرکز، کاهش همکاری، کاهش انتقال اطلاعات، اختلال در برقراری ارتباط و مختل شدن روابط می شود .هم چنین در بسیاری از موارد بروز رفتارهای نامناسب در وقوع حوادث پیش بینی نشده، به مخاطره افتادن ایمنی بیمار، کاهش کیفیت مراقبت و مرگ و میر بیمار و همچنین در رضایتمندی آنان نقش اساسی ایفا می کند(۱۰۸). در رابطه با هدف دوم پژوهش: تعیین ایمنی بیماران قبل از بیهوش نمودن بیمار در اتاقهای عمل مراکز آموزشی و درمانی تبریز نتایج نشان می دهد بیشترین جوابیه مثبت مربوط به بیانیه های در دسترس بودن گاز اکسیژن، آماده بودن دستگاه های: پالس اکسی متر، فشارسنج، نوار قلبی می باشد و در بیشتر جوابیه ها، بیمار نام و نام خانوادگی خود، محل عمل جراحی، رضایت خود از عمل جراحی و نوع عمل جراحی تائید می نمایند و کمترین جواب مثبت مربوط به بیانیه علامت گذاری محل عمل جراحی است بدین معنی که طبق چک لیست جراحی ایمن، در اکثر موارد محل عمل جراحی علامت گذاری نشده است.
در در رابطه با هدف سوم پژوهش: تعیین ایمنی بیماران پس از بیهوشی و قبل از برش پوست، در اتاقهای عمل مراکز آموزشی و درمانی تبریز نتایج نشان می دهد بیشترین جواب های مثبت در بیانیه های مربوط به: تائید صحت نوع عمل جراحی، تائید صحت محل عمل، تائید بیمار، توسط جراح، اعضاء تیم بیهوشی وپرستار می باشد و نیز تائید استریل بودن وسایل و لوازم جراحی طبق اندیکاتور(نشانگر) داخل ست جراحی بود.
در رابطه با هدف چهارم پژوهش: تعیین ایمنی بیماران قبل از بستن محل عمل جراحی و ترک اتاق های عمل، در اتاقهای عمل مراکز آموزشی و درمانی تبریز نتایج نشان می دهد بیشترین جواب های مثبت در بیانیه های مربوط به: تائید نام و فرایند انجام شده بر روی بیمار توسط پرستار و تیم جراحی و تائید شرایط انتقال بیمار به اتاق بهبودی توسط تیم جراحی می باشد یعنی توجه به ایمنی بیمار در اتاق های عمل نسبتا” خوب است.
در رابطه با هدف پنجم پژوهش:تعیین رابطه دیدگاه پرسنل اتاق های عمل در مورد ایمنی بیماران با برخی مشخصات پرسنل در اتاقهای عمل مراکز آموزشی و درمانی تبریز، بررسی ارتباط فرهنگ ایمنی بیماران با مشخصات دموگرافیک پرسنل اتاق های عمل، تفاوت معنی داری را نشان داد و نتایج حاصل از این پژوهش نشانگر تفاوت معنیداری بین سن، نوع استخدام، شیفت کاری، سابقه کار وجود داشت با فرهنگ ایمنی بیماران میباشد. و نمره کلی فرهنگ ایمنی بیماران در حد متوسط به بالا میباشد.
در رابطه با هدف ششم پژوهش: تعیین رابطه عملکرد پرسنل اتاق های عمل در مورد ایمنی بیماران با برخی مشخصات پرسنل در اتاقهای عمل مراکز آموزشی و درمانی تبریز، بررسی ارتباط فرهنگ ایمنی بیماران با مشخصات دموگرافیک پرسنل اتاق های عمل، تفاوت معنی داری را نشان داد و نتایج حاصل از این پژوهش نشانگر تفاوت معنیداری بین سن، نوع استخدام، شیفت کاری، سابقه کار وجود داشت با فرهنگ ایمنی بیماران میباشد. و نمره کلی فرهنگ ایمنی بیماران در حد متوسط به بالا میباشد.
افجی(Eefje) در بررسی خود(باتعداد نمونه۳۷۶۰بیمار) به این نتیجه دست یافت که بکارگیری چک لیست درمجموع میزان عوارض را از۳/۲۷% به ۷/۱۶% کاهش داد. همچنین در این مطالعه میزان مرگ ومیر از ۵/۱ % به ۸/۰% کاهش یافت(۷۹).
آلکس(Alex) در سال ۲۰۰۹ با انجام مطالعه ای به این نتیجه رسید که استفاده از چک لیست جراحی ایمن میزان مرگ و میر از ۵/۱ درصد به ۸/۰ در صد کاهش داده و همچنین میزان عوارض کلی از ۱۱ درصد به ۷/۰ درصد کاهش یافت(۸۱).
مطالعه انجام شده در ایران(۱۳۹۱) نیز این تاثیر گذاری مثبت را تایید نمود. موسی زاده و همکارانش با انجام مطالعه ای در اردبیل بر روی۱۰۰۰ بیمار مشاهده نمودند که با مداخله به وسیله چک لیست میزان مرگ و میر از۱ درصد به ۷/۰ درصد کاهش یافت(۱۰۹).
در مطالعه حاضر با توجه به نوع محل رابطه بین فرهنگ ایمنی و نوع محل کار و نوع بیمارستان رابطه معنیداری وجود نداشت این در حالی است که با مطالعه مختاری و همکاران وی در سال ۱۳۸۹تحقیق و مطالعهای به روش توصیفی- مقطعی در اتاقهای عمل بیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی تهران با موضوع “بررسی میزان رعایت استانداردهای ایمنی در بخش اتاق های عمل” انجام شده است نشان داد که اتاقهای عمل بیمارستانهای تابعه دانشگاه از نظر ایمنی کلی،۸۴/۹% ایمن بودند. اتاقهای عمل بیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی تهران از نظر محیط فیزیکی، حفاظت درمقابل آتش سوزی وایمنی بیمار در وضعیت ایمن قرارداشته، اما از نظرکنترل عفونت درحیطه نسبتاً ایمن و از نظر ایمنی کارکنان غیرایمن میباشند و در مجموع مرکز قلب تهران با کسب ۵/۹۷ امتیاز از لحاظ رعایت کلی ایمنی اتاق عمل میتواند الگویی مناسب برای بیمارستانهای موجود باشد(۹)که با مطالعه حاضر همخوانی ندارد.
همچنین با مطالعه عینی و همکارانش طی مطالعه و تحقیقی با عنوان"بررسی وضعیت فرهنگ ایمنی بیمار در بیمارستانهای آموزشی تابعه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی"در یک مطالعه مقطعی در یک بازه زمانی۴ ماهه در سال۱۳۹۰، از میان ۹بیمارستان آموزشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به شکل هدفمند و با توجه به بزرگی و پراکندگی جغرافیایی بیمارستان، دو بیمارستان بزرگ بیش از۳۰۰ تخت و دو بیمارستان کوچک کمتر از ۳۰۰ تخت از مناطق شرق، شمال غرب تهران انتخاب کردند. انجام شد و جامعه پژوهش این مطالعه کلیه داروسازان، دستیاران پزشکی، پرستاران، تکنسینهای اتاق عمل، کارشناسان تغذیه و شاغل در بخشهای رادیولوژی و آزمایشگاه بودند. ابزار گرد آوری داده ها در این مطالعه پرسشنامه معتبر و پایایی ترجمه شده، (۸۸/۰r=) دانشگاه تگزاس آمریکا بود که از طریق ۸ حیطه وضعیت فرهنگ ایمنی بیمار را در بیمارستانها مورد سنجش قرارمیداد. ۵۸% از افراد شرکت کننده در مطالعه، پرستاران بودند و بیشتر
از ۲ سال سابقه کار در بیمارستان داشتند. سطح فرهنگ ایمنی بیمار در بیمارستانهای مختلف متوسط بود و بین بیمارستانها تفاوت آماری معنیداری دیده نشد، که با مطالعه حاضر همخوانی دارد.
نتیجه گیری نهائی
نتایج فوق حاکی ازاین واقعیت است که کارکنان اتاق عمل نیازمند دریافت آموزش های صحیح و کامل در خصوص نگرش ایمنی می باشند بنابراین پیشنهاد می شودکه آموزش های دوره ای و ضمن خدمت در خصوص نگرش ایمنی و همچنین نحوه محافظت و مراقبت از خود در جلوگیری از بروز حوادث ارائه گردد. آموزش های ارائه شده نه تنها در ارتقای سطح آگاهی و نگرش کارکنان نسبت به نگرش ایمنی موثر خواهد بود بلکه در بهبود عملکرد و نحوه مراقبت از بیماران و جلوگیری از بروز حادثه در خود و سایر همکاران موثر می باشد بنابراین افزایش آگاهی پرسنل(مدیریت دانش ایمنی)، بهبود نظام انگیزش(تشویق و تنبیه)، مدیریت مشارکت ایمنی کارکنان، ایجاد توازن و تعادل در کار و زمان(زمان سنجی مجدد) و ریشه یابی علل تعارضات بین اهداف ایمنی و عملیاتی می تواند به عنوان پیشنهاداتی جهت ارتقاء سطح نگرش کارکنان به ایمنی و در نهایت کاهش زمینه های بروز رفتارهای ناایمن مطرح گردند.
پژوهش در پرستاری
پیشنهادات برای مطالعات بعدی:
در این مطالعه مشخص شد که نگرش پرستاران اتاق های عمل در باره ایمنی بیمار نسبتا” خوب است و پیشنهاد می شود که در این زمینه مطالعات بیشتری در جهت بررسی علل کوتاهی در باره رعایت ایمنی بیمار در بعضی مواقع و بعضی گروه پرسنلی ، بیشتر به مقوله ایمنی بیمار پرداخته شود و آموزش بیشتری در حاکمیت بالینی و اعتبار بخشی، انجام گیرد.
منابع
References:
۱٫Janine, Fiesta Rightsand Responsibilitiesof nurses, translated by Mahmoud Abbasi andMahinAbbasi, TabibPublications, 1998

2. 2. Patient Rightsand ResponsibilitiesNurse–Sedigheh Salemi; Tehran University Publications– ۲۰۰۵

2. 2. Mahvash salsali.;Tehran University of Medical Sciences Faculty of Nursing and Midwifery; Nursing Standard,Tehran.2008

2. 2. Kohn LT, Corrigan JM, Donaldson MS: To err ishuman: Building a safer health system. Institute ofMedicine Washington, DC: National AcademyPres 2000.

2. 2. Smits M, Christiaans I, Wagner C, van der Wal G, Groenewegen P. The psychometric properties of the ‘Hospital Survey on Patient Safety Culture’ in Dutch hospitals. BMC Health Services Research2008; 8:230-39

2. 2. Iran Ministry of HealthandMedical Education,Department ofHealth,surgical safety checklist, Feb. 2008

2. 2. WHO. 10 facts on patient safetyAvailable at: http:www.who.int/features/factfiles/patient_safety/en/index.html. .

2. 2. World Health Organization. Patients safety. Available at: http: // www. who. int / patientsafety/safesurgery / en. 2010.

2. 2. Medical errors: the scope of the problem (an epidemic of errors). . Available from: www.ahrq.gov/qual/errback.htm

2. 2. Schein E: Organizational Culture and Leadership San Francisco: Jossey- Bass; 1985.

۱۱٫Anderson JD. Creating a culture of safety:leadership, teams and tools. Nurse Leader Journal2006; 5: 38-41
۱۲ .Ministryof Health andMedical Education of IRAN. Clinical Governance and Patient Safety. 2009

13. 13. Patient Safety Agency. Available at: http: // www.npsa.nhs.uk

۱۴٫Institute of Medicine Available at: http: // www.iom.edu

15. 15. Clarke JR, Johnston J, Blanco M, Martindell DP. Wrong-sitesurgery: can we prevent it? Adv Surg ۲۰۰۸; ۴۲: ۱۳-۳۱

۱۶٫Gibbs VC. Patient safety practices in the operating room:correct-site surgery and nothing left behind. Surg Clin North Am ۲۰۰۵; ۸۵: ۱۳۰۷-۱۳۱۹, xiii

17. 17. Gibbs VC, Coakley FD, Reines HD. Preventable errors inthe operating room: retained foreign bodies after surgery–Part I. Curr Probl Surg ۲۰۰۷; ۴۴: ۲۸۱-۳۳۷٫

17. 17. Kohn LT, Corrigan JM, Donaldson MS. To err is human: Building a safer health system. Institute of Medicin Washington,

DC: National Academy Press; 2000.

19. 19. Alfredsdottir H, Bjornsdottir K: Nursing and patient safety in the operating room. J Adv Nurs2008, 61:29-37.