۱۱۱.۱۹۷

۰.۰۰۰۰

I(0)

منبع : محاسبات محقق
با توجه به نتایج آزمون در جدول (۴-۳) هر سه متغیر بازدهی سهام، بتای بازاری سهام و بتای مخارج مصرفی در سطح پایا هستند.
۴-۴- برآورد الگو
۴-۴-۱- نتایج آزمون Fلیمر
پیش از برآورد الگو، لازم است آزمونهایی جهت انتخاب میان روش های حداقل مربعات تلفیقی، اثر ثابت(FE) و اثر تصادفی(RE)، آزمون F لیمر (آزمون چاو) و آزمون هاسمن انجام شود. برای انجام این آزمونها و همچنین برای برآورد الگو، از نرمافزار Eviews 6 استفاده شده است.

در ابتدا باید مشخص شود که آیا تفاوت فردی و یا به اصطلاح ناهمگنی در مقاطع وجود دارد، یا اینکه مقاطع همگن هستند؟ آیا برای این تخمین باید داده های آماری را روی هم انباشته کرد و از روش داده های تلفیقی برآورد را انجام داد؟ یا اینکه روش داده های تابلویی مناسب است؟ با بهره گرفتن از آزمون F لیمر میتوان وجود ناهمگنی را در بین مقاطع مشخص کرد. فرضیه صفر آماره tF مبتنی بر همگن بودن مقاطع و استفاده از روش داده های تلفیقی است. چنانچه فرضیه صفر رد شود، فرضیه مقابل آن مبتنی بر وجود ناهمگنی بین مقاطع و استفاده از داده های تابلویی پذیرفته میشود. نتایج آزمون F لیمر در جدول (۴-۴) آورده شده است:
جدول(۴-۴): نتایج آزمون F- لیمر

آزمون

آماره آزمون

سطح معناداری

نتیجه آزمون

آزمون F- لیمر

۳.۵۶۳۳۴۳

۰.۰۰۱۱

رد فرضیه H₀ و تایید روش داده های تابلویی

منبع : محاسبات محقق
یافته های جدول (۴-۴) بیانگر رد فرضیه صفر و وجود ناهمگنی مقاطع در سطح ۵% است. در واقع یافتهها، مناسب بودن روش داده های تابلویی برای برآورد الگو را تایید میکنند.
۴-۴-۲- نتایج آزمون هاسمن
پس از اینکه مشخص شد ناهمگنی در مقاطع وجود دارد و روش داده های تابلویی برای برآورد مناسب است، باید مشخص شود که خطای تخمین، ناشی از تغییر در مقاطع است، یا اینکه در طی زمان رخ داده است. برای مواجه شدن با چنین خطاهایی، دو الگوی اثرات ثابت و اثرات تصادفی در نظر گرفته شدهاند. از آزمون هاسمن برای مشخص شدن اثرات ثابت و تصادفی استفاده میشود. در واقع آزمون هاسمن بر پایهی وجود و یا عدم وجود ارتباط بین خطای رگرسیون تخمین زده شده و متغیرهای مستقل شکل گرفته است. چنانچه جملهی خطا مستقل از متغیرهای توضیحی باشد، فرضیه صفر آزمون هاسمن مبنی بر الگوی اثرات تصادفی پذیرفته میشود. در غیر این صورت، الگوی اثرات ثابت کاربرد خواهد داشت. یافته های حاصل از آزمون هاسمن در جدول (۴-۵) ارائه شده است:
جدول (۴-۵): نتایج آزمون هاسمن

آزمون

آماره آزمون

سطح معناداری

نتیجه آزمون

آزمون هاسمن

۰.۰۰۰۰

۱.۰۰۰۰

پذیرش فرضیه H₀
و تایید روش اثرات تصادفی

منبع : محاسبات محقق
یافته های جدول فوق بیانگر عدم رد فرضیه صفر است. بنابراین الگوی اثرات تصادفی برای برآورد الگو مناسب است
۴-۴-۳- نتایج برآورد و تفسیر ضرایب
نتایج نهایی حاصل از برآورد الگوی مورد نظر به روش اثرات تصادفی برای هشت شرکتهای سرمایهگذاری طی دوره زمانی ۹۰-۱۳۸۱ در جدول (۴-۶) ارائه شده است:
جدول (۴-۶): نتایج برآورد الگو بهروش اثرات تصادفی

1. 1. کسب بازده پایین بدلیل عدم استفاده از نقدینگی مازاد

1. 1. زیان های مالیاتی ممکن

1. 1. پتانسیل بیشتر جهت سرمایه گذاری کمتر از میزان بهینه بدلیل هزینه های نمایندگی

با توجه به گفته های بالا میتوان هزینه ها و منافعی را برای نگهداری وجه نقد در نظر گرفت لذا میتوان برای هر شرکت سطحی از وجه نقد را در نظر گرفت که در این سطح مزایای نهایی نگهداری وجه نقد اضافی برابر است با هزینه نهایی آن . این سطح در اصطلاح سطح وجه نقد بهینه نامیده میشود .(آچاری ۲۰۰۴)^[۹]

ما در این تحقیق بدنبال بررسی علل این موضوع هستیم که چرا بعضی از شرکتها وجه نقد کمتر و دیگر شرکت ها وجه نقد بیشتری را با توجه به ساختار مدیریتی خود نگهداری میکنند .همانطور که گفته شد سطح وجه نقد هر شرکت به عوامل خاص بستگی دارد ، در تاثیر دلایل نگهداری وجه نقد ،تعدادی از تحقیقات نشان دادند شرکتهایی که محدودیت مالی بیشتری دارند گرایش به نگهداری وجه نقد بیشتری دارند و همچنین شرکتهای بزرگتر جهت انجام امور مالی روزمره خود وجه نقد بیشتری نگهداری مینمایند.
اولا تعیین کننده های وجه نقد و دارایی های نقدی شرکت چه چیزهایی هستند؟
دوما اینکه ایا مولفه های حاکمیت شرکتی که بعنوان عوامل کنترلی شرکت ها شناخته میشوند چه تاثیری بر انتخاب میزان این وجوه دارند؟
انگیزه معاملاتی:
دلیل اصلی نگهداری وجه نقد انگیزه معاملاتی می باشدخان و جینگ^[۱۰](۱۹۹۰). شرکت ها برای انجام عملیات عادی و روتین خود نیاز به وجه نقد دارند و هدف شرکت از نگهداری وجه نقد پاسخگویی به اهداف معاملاتی و انجام فعالیت های جاری و روزمره می باشد. شرکت ها برای نیل به اهدافشان پرداخت هایی را انجام می دهند که شامل پرداخت بابت خرید، حقوق و دستمزد،هزینه های عملیاتی، هزینه های مالی، مالیاتها، تقسیم سود و بدهی ها می باشد راس^[۱۱](۱۹۹۹).در بعضی مواقع مبالغ موردنیاز و زمان پرداخت ها از قبل شناخته شده است برای مثال شرکت از زمان پرداخت دقیق اصل و بهره وام ها در سررسیدشان مطلع می باشد اما گاهی مبلغ و زمان پرداخت به طور دقیق مشخص نیست کان^[۱۲](۱۹۹۵). از طرفی نیز یکسری جریان های نقدی ورودی ( دریافت ها ) حاصل از عملیات فروش، فروش دارایی ها ، تامین مالی و بازده سرمایه گذاری ها و … به درون شرکت جریان دارد که آگاهی دقیق از زمان ورودشان وجود ندارد. دریافت ها و پرداخت های شرکت یک جریان دائمی دو طرفه است اما جریان های نقدی ورودی و خروجی کاملا بر یکدیگر منطبق یا همزمان نیستند.
اگر دریافت های نقدی و پرداخت های نقدی بتوانند به طور دقیق در جریان عملیات عادی بر یکدیگر منطبق شوند شرکت نیازی به نگهداری وجه نقد برای اهداف معاملاتی نخواهد داشت، به هر صورت به دلیل همزمان نبودن گاهی جریان نقد خروجی بیشتر از ورودی هاست و گاهی نیز ورودی ها بیشتر از خروجی ها می باشند. به منظور حصول اطمینان از اینکه شرکت می تواند به تعهداتش در سررسیدشان عمل کند در وضعیتی که پرداخت ها بیشتر از دریافت های جاری است باید مانده وجه نقد مناسب وجود داشته باشد. نیاز به موجودی نقد برای برآورده نمودن نیاز های نقدی روزمره و عملیاتی به عنوان انگیزه معاملاتی شناخته می شود و چنین مانده هایی مانده معاملاتی و عملیاتی نامیده می شود.بنابراین انگیزه معاملاتی به نگهداری وجه نقد برای برآورده نمودن تعهدات پیش بینی شده که زمانشان به طور کامل با دریافت ها همزمان نیست اشاره دارد خان و جینگ^[۱۳](۱۹۹۰). میزان نسبی وجه نقدی که توسط شرکت نگهداری می شود تحت تاثیر صنعتی است که شرکت در آن فعالیت دارد(کاون و دیگران،۱۹۹۶، ۱۵۰)^[۱۴].
انگیزه احتیاطی:
برخی از شرکت ها در محیط هایی فعالیت می کنند که از عدم اطمینان بالایی برخوردار است. در محیط های نامطمئن هم جریان های نقدی ورودی و هم خروجی را نمی توان به طور دقیق مشخص نمود و قابلیت پیش بینی ورودی ها و خروجی ها مشکل می باشد بنابراین در چنین محیطی برخی نیاز ها هنوز نامشخص و مبهم است و ظهور پیدا نکرده اند( همان منبع ،۱۵۲)^[۱۵]. به عبارت دیگر به علت همزمان نبودن جریان های نقدی ورودی و خروجی و عدم اطمینان محیطی یک سری پرداخت های پیش بینی نشده در هردوره مالی وجود دارد. نیازهای نقدی پیش بینی نشده ممکن است در اثرعوامل زیر به وجود آید:

1. 1. کاهش تدریجی و غیر منتظره در وصول مطالبات از بدهکاران

1. 1. پرداخت صورتحساب هایی که برای تسویه زودتر از هنگام ارائه شده اند

1. 1. از دست دادن مشتریان یا ورشکستگی مشتریان مهم

1. 1. لغو برخی سفارشات کالاها از طرف مشتریان ناراضی

1. 1. افزایش غیر مترقبه در قیمت مواد اولیه

وجه نقدیکه برای پاسخ گویی به چنین نوسانات تصادفی پیش بینی نشده نگهداری می شود مانده احتیاطی نامیده می شود. به عبارت دیگر انگیزه نگهداری وجه نقد به صورت مانده احتیاطی در واقع برآورده نمودن تعهدات پیش بینی نشده می باشد. بنابراین مانده های نقدی احتیاطی این دلگرمی یا اطمینان را به وجود می آورد که وجوه نقدی برای حوادث یا اتفاقات غیره منتظره در دسترس است خان و جینگ^[۱۶](۱۹۹۰). هرچه عدم اطمینان بیشتر باشد، امکان تحقق نیافتن جریان های نقدی ورودی و متحمل شدن پرداخت های اضافه بیشتر می شودو احتمال اینکه هر لحظه شرکت با کمبود وجه نقد برای پاسخگویی به وقایع غیر منتظره مواجه شود بیشتر می باشد. به عبارت دیگر اندازه مانده های احتیاطی بزرگتر خواهد بود( کان،۱۹۹۵،۷۹)^[۱۷].
عامل دیگری که با اندازه چنین مانده هایی ارتباط دارد میزان دسترسی به اعتبار کوتاه مدت می باشد. داشتن روابط خوب بانکی و استفاده از تسهیلات آن ها و قدرت استقراض و دسترسی سریع به وجوه، نیاز به نگهداری مانده احتیاطی را کاهش می دهد(همان منبع).
انگیزه سفته بازی:
گاهی اوقات شرکت ها وجه نقد را به منظوربهره مند شدن از فرصت های سرمایه گذاری و موقعیت های سود آوربالقوه نگهداری می کنند. نگهداری کردن وجوه نقد برای این هدف انگیزه سفته بازی نامیده می شود.گاهی یک شرکت ها از طریق خرید سایر شرکت ها تمایل به رشد دارند و منتظر شناسایی فرصت های جذاب هستند و وجه نقد را برای این منظور ذخیره می کنند(فرصت های خارج از شرکت ) یا گاهی پیش بینی می شود فرصت هایی یا پروژه هایی با NPV مثبت در درون خود شرکت به وجود آید کان (۱۹۹۵). انگیزه سوداگری کمک می کند تا واحد انتفاعی از فرصت های زیر برخوردار شود:

1. 1. فرصت خرید مواد اولیه در زمان کاهش قیمت با پرداخت سریع وجه نقد

1. 1. استفاده از تغییرات نرخ بهره از طریق بازخرید اوراق بهادار هنگامی که نرخ بهره موردانتظار کاهش می یابد.

1. 1. انجام هرگونه خرید دیگر با قیمت های مناسب.

به طور کلی انگیزه سودا گری بخش کم اهمیت تری از اولویت های شرکت برای نگهداری وجه نقد را تشکیل می دهد و انگیزه های معاملاتی و احتیاطی توجیه بیشتری برای نگهداری وجه نقد در شرکت را دارد و در آخر اینکه هر سه مانده فوق تحت تاثیر عدم اطمینان در مقدار و زمان جریان های نقدی قرار می گیرد.
انواع تئوری های نگهداری وجه نقد :
تئوری مبادله ای :
فرض تئوری مبادله ای بر این است که شرکت ها سطح بهینه نقدینگی خود را از طریق موازنه بین هزینه و منفعت نهایی نگهداری وجه نقد تعیین میکنند دیتمار و مهارات(۲۰۰۷)^[۱۸] .
مزایای بسیاری برای نگهداری وجه نقد وجود دارد : اولا دارایی های نقدی با عملکرد به صورت ذخیره احتیاطی جهت رویارویی با زیان های غیر مترقبه و محدودیت در افزایش تامین مالی خارجی ،باعث کاهش احتمال مواجه شدن با بحران های مالی میگردد .ثانیا :حتی در زمان وجود محدودیت های مالی نیز داشتن وجه نقد ،اجازه در پیش گرفتن سیاست های سرمایه گذاری بهینه را میدهد و در نهایت اینکه وجوه نقد می تواند بعنوان یک منبع داخلی تامین مالی ،نیاز به تامین مالی خارجی پر هزینه و یا تحمل هزینه های نقد نمودن دارایی های موجود در زمان مواجه شدن با مشکلات مالی را کاهش دهد . هزینه نهایی نگهداری وجه نقد هزینه فرصت سرمایه است که بدلیل کاهش بازده بر اثر نگهداری دارایی های نقدی و عدم استفاده از ان در فعالیت های سودآور ایجاد میگردد.
هزینه معاملات:
شرکتی که با هدف حداکثر سازی ارزش فعالیت می نماید در زمان وجود هزینه معاملاتی ، هزینه نهایی و منفعت نهایی نگهداری وجه نقد را جهت تعیین یک میزان وجه نقد به ……. ارزیابی می کند.
از یک سو عدم وجود صرفه اقتصادی در افزایش تامین مالی خارجی شرکت ها را ملزم به نگهداری وجه نقد به عنوان سپر و یا بازدارنده ای در برابر تامین مالی پر هزینه از خارج شرکت میکند .اولر (۲۰۰۹)^[۱۹]
از سوی دیگر هزینه نگهداری دارایی های نقدی ،کسب بازده کمتر بدلیل عدم بکار گیری نقدینگی می باشد . در حضور هزینه های نمایندگی یکی از منافع نگهداری دارایی های نقدی این است که اسانتر می توان ان را به وجه نقد تبدیل نمود.
هزینه های نمایندگی:
هزینه های نمایندگی نقش بسیار مهمی را در میزان وجه نقد نگهداری شده در شرکت ها ایفا می کنند .نتایج تحقیقات…………………………………….نشان داد که حاکمیت شرکتی اثر زیادی بر ارزش دارایی های نقدی دارد .
شرکت هایی که از لحاظ حاکمیت شرکتی در ضعف هستند اغلب ذخایر نقدینگی کمتری نگهداری می کنند .
………..به بررسی رابطه بین حاکمیت شرکتی و میزان نگهداری وجه نقد در بازار های امریکا پرداخته اند ،یافته های تحقیق آن ها نشان داد که وجه نقد مازاد و حاکمیت شرکتی ضعیف گاه منجر به خرج نمودن سریع نقدینگی در خرید شرکت های دیگر و هزینه های سرمایه ای میگردد. شواهد تجربی نشان می دهد که شرکتهایی که حاکمیت شرکتی ضعیف دارند ،نیز اغلب ذخایر نقدی کمتری را نگهداری می کنند و ارزش دارایی های نقدی در بازارهای ایالات متحده به صورت مقایسه ای می باشد .
تئوری جریان نقد ازاد:
این تئوری که جنسی ۱۹۸۶ ارائه گردید بیان میدارد که مدیران شرکتها تلاش می نمایند که نقدینگی های موجود را تا حد امکان افزایش دهند به این دلیل که با این کار دارایی های تحت کنترل خود را افزایش می دهند و از این راه قدرت نفوذ خود بر تصمیمات سرمایه گذاری شرکت را بیشتر خواهند کرد .
وجه نقد فشار جهت عملکرد صحیح را کاهش می دهد و به مدیران این اجازه را می دهد تا در پرو‍ژه هایی که تناسب بیشتری با منافع خودشان دارد سرمایه گذاری نمایند .طبیعی است این سرمایه گذاری ها لزوما در راستای منافع شرکت نیست.
همچنین اینگونه به نظر میرسد که شرکت های بزرگ در مقایسه با شرکتهای کوچک اطلاعات نامتقارن کمتری دارند. بنابر این، شرکتهای کوچک ،با محدودیت های استقراض بیشتر و هزینه های تامین مالی بیشتری به نسبت شرکتهای بزرگ مواجه هستند .تا ان حد که اندازه شرکت نماینده ای معکوس برای میزان عدم تقارن اطلاعاتی و نیز برای هزینه تامین مالی خارجی است .به همان میزان باید بین اندازه و دارایی های نقدی یک را منفی را انتظار داشته باشیم .در نهایت ،اندازه شرکت ها نیز می تواند بر هزینه های مورد انتظار تنگدستی مالی نیز موثر باشد ،مثلا :استدلال شده است که در شرکتهای بزرگتر احتمال بیشتری وجود دارد که تنوع بخشی بیشتر باشد و بنابراین تصفیه نمودن شرکت در تنگدستی های مالی دارای احتمال کمتری است.
در شرکت های کوچکتر احتمال اینکه هنگام تنگدستی مالی ،با توقف فعالیت مواجه شوند بیشتر است در چنین شرایطی ،از شرکت های کوچک انتظار می رود که نسبتا وجه نقد بیشتری را به منظور جلوگیری از تنگدستی های مالی نگهداری نمایند .

در این تحقیق یون پالادیوم توسط لیگاند رودانین به صورت کمپلکس در آمده، مقدار کمپلکس پس از استخراج به تکنیک میکرو استخراج مایع-مایع پخشی به صورت فتومتریک تعیین گردید. لیگاند به شکل محلول در یک حلال پخشی، وارد محلول حاوی یون پالادیوم شد و پس از تشکیل کمپلکس، این مادّه به داخل یک حلال آلی استخراج گردید. برخلاف روش معمول میکرو استخراج مایع مایع پخشی، که در آن جداسازی فاز استخراج کننده از محلول نمونه توسط سانتریفوژ انجام میپذیرد، عملیات میکرواستخراج در یک سرنک طبّی معمولی انجام شد.

٣-٢- مواد و تجهیزات

٣-٢-١- مواد شیمیایی

همه مواد شیمیایی مورد استفاده در این تحقیق (تهیه شده از کمپانی مرک آلمان) از درجه خلوص تجزیه ای برخوردار بودند و بدون آماده سازی بعدی مورد استفاده قرار گرفتند. در تمام مراحل ازمایش از آب دوبار تقطیر استفاده شد.

٣-٢-٢- تجهیزات و وسایل

١- اسپکتروفوتومتری ماوراء بنفش- مرئی: برای اندازه گیری جذب از یکی از دستگاه های اسپکتروفوتومتر ماوراء بنفش- مرئی مدل ۱۶۰-UV ساخت شرکت شیمادزو ژاپن، مدل ۳۲۲۰ UV- شرکت آپتیزن کره جنوبی یا مدل کری ۵۰ شرکت واریان آمریکا استفاده شد.

٢- ترازوی دیجیتال با دقت ١/۰ میلی گرم ساخت سارتوریوس آلمان برای توزین به کار گرفته شد.
٣- سمپلرهای متغیر ١۰ و ١۰۰۰ مارک میکرولیت و براند آلمان برای برداشتن حجم دقیق مایعات و ورود آنها به درون میکروسلهای کوارتزی Lμ١۰ دستگاه Uv-Vis (ساخت شرکت آجیلانت آمریکا) استفاده گردید.

٣-٣- تهیه محلولهای استاندارد

محلول پالادیم با غلظت mg L^-1١٠٠، از حل کردن g ٠۴١۶/٠ از پودر کلرید پالادیم (II) در بالن mL ٢۵٠ همراه با اضافه کردن mL ٢ کلریدریک اسید غلیظ تهیه شد. برای تهیه محلول رودانین با غلظت mol L^-1 ۴-١٠×۶۴/۶ ، مقدار ٠۴٣٩/٠ گرم از پودر رودانین در اتانول گرم حل گردید و سپس در بالن mL ٢۵٠ با الکل به حجم رسانده شد. برای تهیه محلول سورفاکتانت سوتیل پریدینیوم کلراید منوهیدرات^[۲۳](CPC) با غلظت M٠۵/٠، ٨۶/١ گرم پودر سورفاکتانت در بالن mL ١٠٠ ریخته شد و پس از انحلال، با آب مقطر، به حجم رسانده شد. برای تهیه بافر اسید فرمیک/فرمیات سدیم با۴= pH، mL ١ اسید فرمیک در بالن mL ۵٠٠ ریخته شد و با آب مقطر به حجم رسانده شد. سپس آن را در بشر ریخته و به وسیله pH متر با اضافه کردن هیدروکسید سدیم M ١/٠ در مقادیر کم و قطره قطره محلول مورد نظر به ۴= pH رسانده شد. محلولهای بافر، با pH های دیگر نیز به همین ترتیب ساخته شدند.

٣-۴- نحوه تشکیل کمپلکس پالادیوم-رودانین و استخراج آن

برای انجام روش میکرواستخراج مایع – مایع پخشی در سرنگ، یک سرنگ پلاستیکی ١۰ میلی لیتری به عنوان ابزار استخراج کننده مورد استفاده قرار گرفت. ابتدا مقدار مشخصی از محلول سورفاکتانت و نمونه حاوی پالادیم در یک بالن mL ۵ ریخته شد و توسط بافر با ۴= pH به حجم رسانده شد. این محلول در یک وایال mL ١٠ ریخته شد و با سرنگ طبی mL ١٠ بالا کشیده شد. سپس مخلوطی از Lµ ١٠٠ بنزیل الکل به عنوان حلال استخراجی و Lµ ٧٠ اتانول به عنوان حلال پخشی همراه با Lµ ٧٠٠ از محلول رودانین به محلول داخل سرنگ تزریق شد. با افزودن واکنشگر رودانین کمپلکس پالادیوم-رودانین به سرعت تشکیل می شود و با افزایش مخلوط حلال استخراجی- پخشی، حالت کدری در محلول تشکیل می شود که ناشی از تشکیل قطرات ریز حلال استخراج کننده است. سپس برای چند بار پیستون سرنگ بالا و پایین شده تا قطرات ریز حلال استخراجی حاوی آنالیت در سطوح بالای محلول داخل سرنگ جمع آوری شود. در نهایت فاز استخراجی حاوی آنالیت توسط میکروسرنگ به میکروسل های کوارتزی تزریق شد و برای اندازه گیری به دستگاه اسپکتروفوتومتر ماوراء بنفش-مرئی منتقل و جذب کمپلکس پالادیوم-رودانین در مقابل محلول شاهد در طول موج مناسب اندازه گیری شد. برای اندازه گیری محلول شاهد، روش میکرو استخراج طبق روش بالا و در غیاب آنالیت صورت گرفت. شکل ٣-١ مراحل انجام میکرو استخراج مایع- مایع پخشی در سرنگ را نشان می دهد. ساختار مولکولی کمپلکس پالادیوم-رودانین در شکل ٣-٢ آورده شده است.

(٣) (٢) (١)
شکل ٣-١ مراحل انجام میکرو استخراج مایع- مایع پخشی در سرنگ (١) تزریق محلول نمونه بدرون سرنگ (٢) تزریق حلال دوتایی و تشکیل محلول کدر (٣) تجمع فاز استخراجی در نوک سرنگ و نحوه برداشتن آن

شکل ٣-٢- کمپلکس رودانین با فلز پالادیوم
برای افزایش حساسیت اندازه گیری و امکان اندازه گیری مقادیر کم آنالیت، اندازه گیری جذب در طول موجی انجام می شود که در آن بیشترین جذب مشاهده می شود. این طول موج با _maxλ نشان داده می شود. در شکل ٣-٣ طیف جذبی مربوط به کمپلکس و شاهد نشان داده شده است. همان طور که در شکل مشاهده می شود، طیف شاهد جذبی در ۴۶٠ = _maxλ نانومتر را نمایش داد که مربوط به لیگاند رودانین بود. طیف کمپلکس، جذبی در ۵۶٢ = _maxλ نانومتر داشت که مربوط به کمپلکس پالادیوم-رودانین بود.

شکل ٣-٣- طیف مربوط به شاهد و کمپلکلس پالادیوم-رودانین

٣-۵- بهینه سازی شرایط استخراج

به منظور یافتن بهترین کارآیی استخراج، پارامترهای مؤثر بر آن به شرح زیر بررسی و بهینه سازی شدند. بدین منظور پارامترهای مؤثر بر استخراج پالادیوم که عبارتند از: نوع و حجم حلال استخراجی، نوع و حجم حلال پخشی، حجم سورفاکتانت، اثر pH و حجم لیگاند رودانین مورد مطالعه قرار گرفته و بهینه سازی شدند.

٣-۵-١- جنس حلال استخراجی

در طول فرایند میکرواستخراج، جنس حلال استخراجی آلی بر استخراج اثر فاحشی دارد. بنابراین حلال استخراجی باید تمایل خوبی برای استخراج ترکیبات هدف، حلالیت کمی در آب و پایداری کافی در زمان استخراج داشته باشد. در این مرحله حلالهای بنزیل الکل، اکتانول، هپتانول مورد بررسی قرار گرفتند که بنزیل الکل بهترین کارآیی استخراج را نشان داد. بنابراین در آزمایشات بعدی به عنوان حلال استخراج کننده از بنزیل الکل استفاده شد.

شکل ٣-۴- اثر نوع حلال استخراجی بر میکرواستخراج کمپلکس پالادیم-رودانین. شرایط استخراج به کار رفته عبارتند از: غلظت پالادیوم mgL^-1 ۵، غلظت رودانین ^۴-١۰ × ٣٢/٣، غلظت سورفاکتانت M٠١۵/٠ و اسیدیته محیط بافر فرمات با ۴= pH.

٣-۵-٢- حجم حلال استخراجی

برای بررسی اثر حجم حلال استخراجی در میزان استخراج کمپلکس پالادیم-رودانین، ضمن ثابت نگهداشتن سایر شرایط، حجمهای ١٣٠-٨٠ میکرولیتر از بنزیل الکل مورد استفاده قرار گرفت. شکل ٣-۵ اثر تغییر حجم حلال استخراجی بر میکرواستخراج کمپلکس پالادیم-رودانین را نشان می دهد. با افزایش حجم حلال استخراجی، استخراج افزایش می یابد ولی از Lμ١٠٠ به بعد با افزایش حجم حلال استخراجی، با افزایش استخراج، فاکتور تغلیظ کاهش می یابد. بنابراین در ادامه تحقیقات، حجم Lμ١٠٠ از حلال استخراجی مورد استفاده قرار گرفت.

شکل ٣-۵- اثر تغییر حجم حلال استخراجی بر میکرواستخراج کمپلکس پالادیم-رودانین. (سایر شرایط مطابق شکل ٣-۴ می باشد).

٣-۵-٣- نوع حلال پخشی

ملاک اصلی برای انتخاب حلال پخشی, امتزاج پذیری آن در حلال استخراجی و محلول نمونه است. نوع حلال پخشی، ویسکوزیته حلال دوتایی را تحت تأثیر قرار می دهد. این حلال می تواند تولید قطرات و کارایی استخراج را کنترل کند. برای این منظور ٣ حلال پخشی متداول استون، استونیتریل و اتانول انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. لازم به ذکر است که سایر شرایط استخراج ( غلظت پالادیوم mg.L^-1 ۵، غلظت رودانین M ^۴-١۰ × ٣٢/٣، غلظت سورفاکتانت M ٠١۵/٠ و اسیدیته محیط بافر فرمات با ۴= pH) ثابت در نظر گرفته شد. همان طور که در شکل ٣-۶ مشاهده می شود هنگامی که از اتانول به عنوان حلال پخشی استفاده شد، بهترین راندمان استخراج به دست آمد. بنابراین در ادامه تحقیقات، اتانول به عنوان حلال پخشی مورد استفاده قرار گرفت.

شکل٣-۶- اثر نوع حلال پخشی بر میکرواستخراج کمپلکس پالادیم-رودانین. (سایر شرایط مطابق شکل ٣-۵ می باشد).

٣-۵-۴- حجم حلال پخشی

جهت اپتیمم کردن حجم حلال پخشی (اتانول), حجمهای بین ٨٠-۴٠ میکرولیتر از اتانول مورد استفاده قرار گرفت. سایر شرایط استخراج ( غلظت پالادیوم mg.L^-1۵، غلظت رودانین M ^۴-١۰ × ٣٢/٣، غلظت سورفاکتانت M٠١۵/٠ و اسیدیته محیط بافر فرمات با ۴= pH) ثابت در نظر گرفته شد. زمانی که حلال پخشی کم است توانایی پخش حلال استخراجی را ندارد و محلول کدری به طور کامل تشکیل نمی گردد. از طرفی، وقتی حجم حلال پخشی از یک مقدار بالاتر بالاتر می رود، حلالیت حلال استخراجی در آب افزایش می یابد و راندمان استخراج کاهش می یابد (شکل ٣-٧). بنابراین در ادامه تحقیقات حجم ٧۰ میکرولیتری حلال پخشی مورد استفاده قرار گرفت.

شکل ٣-٧- اثر تغییر حجم حلال پخشی بر میکرواستخراج کمپلکس پالادیم-رودانین. (سایر شرایط مطابق شکل ٣-۶ می باشد).

٣-۵-۵- اثرpH

برای بررسی اثر pH در میزان استخراج کمپلکس پالادیوم-رودانین، طبق دستوراتی که در مرحله تهیه محلول (٣-٣-١) گفته شد بافرهای مورد نیاز در محدوده بین ٧-٣ ساخته شد و طبق توضیحات گفته شده در بخش ٣-۴ بعداز اضافه کردن pH مورد نظر محلول کمپلکس پالادیوم-رودانین اندازه گیری شد. لازم به ذکر است که سایر شرایط استخراج (غلظت پالادیوم mg.L^-1۵، غلظت رودانین M ^۴-١۰ × ٣٢/٣، غلظت سورفاکتانت M ٠١۵/٠، حلال استخراجی Lμ ١۰٠ و حلال پخشی Lμ ٧٠) ثابت در نظر گرفته شد. همان طوری که در شکل ٣-٧ مشاهده می شود، بهترین استخراج در ۴= pH به دست آمد. بنابراین در ادامه تحقیقات، این pH مورد استفاده قرار گرفت.

شکل ٣-٨- اثر pH بر میکرواستخراج کمپلکس پالادیم-رودانین.( سایر شرایط مطابق شکل ٣-٧ می باشد).

٣-۵-۶- تعیین غلظت بهینه سورفاکتانت

در این تحقیق برای بررسی شرایط تشکیل کمپلکس رودانین-پالادیوم استفاده از محلول آبی سورفاکتانت غیر یونی مورد مطالعه قرار گرفت. سورفکتانت ها به طور گسترده ای در روش های اسپکتروفوتومتریک استفاده می شوند و دلیل آن این است که این ترکیبات توانایی بسیار بالایی برای حل کردن سطح گسترده ای از ترکیباتی که در آب نامحلول هستند و یا به مقدار کمی در آب حل می شوند را دارا می باشند. از آنجایی که رودانین در آب نامحلول است، بنابراین برای جلوگیری از رسوب کردن رودانین در آب و حل شدن کمپلکس رودانین-پالادیوم در فاز آلی از سورفاکتانت سوتیل پریدینیوم کلراید منوهیدرات استفاده شد. با توجه به توضیحاتی که در مرحله تهیه محلول (۳-۳-۱) داده شد، برای بهینه سازی غلظت سورفاکتانت، غلظتهای مختلف از آن در محدوده بین ^۴-١٠ ×١ تا ^۴-١٠× ۴ مولار در شرایط بهینه شده به محلول اضافه شد و در طول موج جذبی، کمپلکس رودانین-پالادیوم اندازه گیری شد. لازم به ذکر است که سایر شرایط استخراج (غلظت پالادیوم mgL^-1۵, غلظت رودانین^۴-١۰× ٣٢/٣ مول بر لیتر و اسیدیته محیط بافر فرمات با ۴= pH، حلال استخراجیLμ ١۰٠ و حلال پخشیLμ ٧٠) ثابت در نظر گرفته شد. شکل ٣-۹ اثر تغییر غلظت سورفاکتانت cpc بر میکرواستخراج کمپلکس پالادیم-رودانین را نشان داده است. . همان طوری که در شکل مشاهده می شود، بهترین راندمان استخراج در غلظت ^۴-١۰×٢ مولار سورفاکتانت به دست آمد. بنابراین این غلظت در ادامه تحقیقات مورد استفاده قرار گرفت.

شکل ٣-۹- اثر تغییر غلظت سورفاکتانت بر میکرواستخراج کمپلکس پالادیم-رودانین. (سایر شرایط مطابق شکل ٣-٨ می باشد).

٣-۵-٧- تعیین غلظت بهینه لیگاند

با توجه به توضیحاتی که در مرحله تهیه محلول (۳-۳-۱) داده شد، برای بهینه سازی غلظت لیگاند رودانین تمام شرایط قبلی تشکیل کمپلکس را ثابت در نظر گرفته و غلظتهای متفاوتی از لیگاند رودانین در محدوده ^۴-١٠×١ الی ^۵-١٠×۵ مول بر لیتر به محلول پالادیوم اضافه گردید. لازم به ذکر است که سایر شرایط استخراج (غلظت پالادیوم mgL^-1۵، غلظت سورفاکتانت ^۴-١۰×٢ مولار، اسیدیته محیط بافر فرمات با ۴= pH، حلال استخراجی Lμ ١۰٠ و حلال پخشی Lμ ٧٠) ثابت در نظر گرفته شد. شکل ٣-١۰ اثر تغییر غلظت لیگاند رودانین را بر میکرواستخراج کمپلکس پالادیم-رودانین نشان می دهد. همان طوری که در شکل مشاهده می شود، بهترین راندمان استخراج در غلظت ^۵-١۰×۹ مولار رودانین به دست آمد. بنابراین این غلظت در ادامه تحقیقات مورد استفاده قرار گرفت.

۷

رضایت ← وفاداری

۵۲/۰

۲۳/۱۱

***

تایید می‌شود

همانگونه که در جدول بالا مشاهده می‌کنید از ۷ فرضیه پژوهشی دو فرضیه رد و مابقی مورد تایید قرار گرفته است. در ادامه با جزئیات بیشتر و با توجه به اطلاعات ارائه شده در جدول شماره ۴-۹ به آزمون هر یک از فرضیه‌های پژوهشی به صورت جداگانه پرداخته می‌شود.
فرضیه اول: ارزش ویژه برند تاثیر معناداری بر وفاداری مشتریان دارد.
فرض صفر و مقابل آن در آزمون این فرضیه پژوهشی به شکل زیر تدوین می‌شود:
H₀ : ارزش ویژه برند تاثیر معناداری بر وفاداری مشتریان ندارد.
H₁: ارزش ویژه برند تاثیر معناداری بر وفاداری مشتریان دارد.
بر طبق نتایج گزارش شده در جدول ۴-۹، تاثیر ارزش ویژ برند سازمان بر وفاداری مشتریان در سطح اطمینان ۹۵ درصد معنادار است؛ زیرا سطح معناداری آزمون (Sig.) کمتر از مقدار ۰۵/۰ است. با توجه به ضریب تاثیر برآورد شده می‌توان گفت تاثیر ارزش ویژه برند بر مشتری ‌مداری مثبت و معنادار است، زیرا ضریب تاثیر به دست آمده برابر ۲۹/۰ است. بر این اساس فرضیه‌ اول پژوهشی مورد تایید قرار می‌گیرد.
فرضیه ۲: ارزش ویژه رابطه تاثیر معناداری بر وفاداری مشتریان دارد.
فرض صفر و مقابل آن در آزمون این فرضیه پژوهشی به شکل زیر تدوین می‌شود:
H₀ : ارزش ویژه رابطه تاثیر معناداری بر وفاداری مشتریان ندارد.
H₁: ارزش ویژه رابطه تاثیر معناداری بر وفاداری مشتریان دارد.
با توجه به نتایج ارائه شده در جدول شماره ۴-۹، از آنجایی که سطح معناداری مشاهده شده برای رابطه موجود در فرضیه دوم پژوهشی از مقدار ۰۵/۰ کمتر است می‌توان نتیجه گرفت که در سطح اطمینان ۹۵ درصد فرض صفر رد و فرض مقابل آن مورد تایید قرار می‌گیرد. بر این اساس می‌توان بیان کرد که ارزش ویژه رابطه تاثیر مستقیم و معناداری بر وفاداری مشتریان دارد. همچنین شدت این تاثیرگذاری نیز با توجه به ضریب مسیر برآورد شده مثبت و برابر ۳۲/۰ است. در نتیجه فرضیه دوم پژوهشی نیز مورد تایید قرار می‌گیرد.

فرضیه ۳: تجربه خدمت تاثیر معناداری بر وفاداری مشتریان دارد.
فرض صفر و مقابل آن در آزمون این فرضیه پژوهشی به شکل زیر تدوین می‌شود:
H₀ : تجربه خدمت تاثیر معناداری بر وفاداری مشتریان ندارد.
H₁: تجربه خدمت تاثیر معناداری بر وفاداری مشتریان دارد.
نتایج گزارش شده در جدول شماره ۴-۹ نشان می‌دهد که در آزمون معناداری تاثیر تجربه خدمت بر سطح وفاداری مشتریان، سطح معناداری مشاهده شده کمتر از مقدار ۰۵/۰ است و در نتیجه فرض صفر آزمون رد و فرض مقابل آن مورد تایید قرار می‌گیرد. بر این اساس می‌توان ادعا کرد با اطمینان بیش از ۹۵ درصد تجربه خدمت تاثیر معناداری بر سطح وفاداری مشتران دارد. همچنین ضریب تاثیر برآورد شده برای این رابطه نشان می‌دهد که علامت این تاثیرگذاری مثبت است. در نهایت اینکه فرضیه سوم پژوهشی مورد تایید قرار می‌گیرد.
فرضیه ۴: تجربه خدمت تاثیر معناداری بر رضایت مشتریان دارد.
فرض صفر و مقابل آن در آزمون این فرضیه پژوهشی به شکل زیر تدوین می‌شود:
H₀ : تجربه خدمت تاثیر معناداری بر رضایت مشتریان ندارد.
H₁: تجربه خدمت تاثیر معناداری بر رضایت مشتریان دارد.
نتایج گزارش شده در جدول شماره ۴-۹ نشان می‌دهد که در آزمون معناداری تاثیر تجربه خدمت بر رضایت مشتریان، سطح معناداری مشاهده شده کمتر از مقدار ۰۵/۰ است و در نتیجه فرض صفر آزمون رد و فرض مقابل آن مورد تایید قرار می‌گیرد. بر این اساس می‌توان ادعا کرد که با اطمینان بیش از ۹۵ درصد تجربه خدمت تاثیر معناداری بر رضایت مشتریان دارد. همچنین ضریب تاثیر برآورد شده برای این رابطه نشان می‌دهد که علامت این تاثیرگذاری مثبت است. در نهایت اینکه فرضیه چهارم پژوهشی مورد تایید قرار می‌گیرد.
فرضیه ۵: ارزش ویژه رابطه تاثیر معناداری بر رضایت مشتریان دارد.
فرض صفر و مقابل آن در آزمون این فرضیه پژوهشی به شکل زیر تدوین می‌شود:
H₀ : ارزش ویژه رابطه تاثیر معناداری بر رضایت مشتریان ندارد.
H₁: ارزش ویژه رابطه تاثیر معناداری بر رضایت مشتریان دارد.
با توجه به اطلاعات ارائه شده در جدول شماره ۴-۹، سطح معناداری مشاهده شده برای آزمون رابطه تدوین شده در فرضیه پنجم پژوهشی بیشتر از مقدار ۰۵/۰ است و در نتیجه فرض صفر آزمون مبنی بر غیرمعنادار بودن این رابطه رد نمی‌شود. بر این اساس نمی‌توان در سطح اطمینان ۹۵ درصد معناداری این رابطه را نتیجه گرفت. در نتیجه ارزش ویژه رابطه تاثیر معناداری بر رضایت مشتریان ندارد. بر این اساس فرضیه پنجم پژوهشی رد می‌شود.
فرضیه ۶: رضایت مشتریان تاثیر معناداری بر ارزش ویژه برند سازمان دارد.
فرض صفر و مقابل آن در آزمون این فرضیه پژوهشی به شکل زیر تدوین می‌شود:
H₀ : رضایت مشتریان تاثیر معناداری بر ارزش ویژه برند ندارد.
H₁: ارزش ویژه رابطه تاثیر معناداری بر ارزش ویژه برند دارد.
با توجه به اطلاعات ارائه شده در جدول شماره ۴-۹، سطح معناداری مشاهده شده برای آزمون رابطه تدوین شده در فرضیه ششم پژوهشی بیشتر از مقدار ۰۵/۰ است و در نتیجه فرض صفر آزمون مبنی بر غیرمعنادار بودن این رابطه رد نمی‌شود. بر این اساس نمی‌توان در سطح اطمینان ۹۵ درصد معناداری این رابطه را نتیجه گرفت. در نتیجه رضایت مشتریان تاثیر معناداری بر ارزش ویژه برند سازمان ندارد. بر این اساس فرضیه ششم پژوهشی رد می‌شود.
فرضیه ۷: رضایت مشتریان تاثیر معناداری بر وفاداری آن‌ها دارد.
فرض صفر و مقابل آن در آزمون این فرضیه پژوهشی به شکل زیر تدوین می‌شود:
H₀ : رضایت مشتریان تاثیر معناداری بر وفاداری آن‌ها ندارد.
H₁: ارزش ویژه رابطه تاثیر معناداری بر وفاداری آن‌ها دارد.
با توجه به اطلاعات ارائه شده در جدول شماره ۴-۹، سطح معناداری مشاهده شده برای آزمون رابطه تدوین شده در فرضیه هفتم پژوهشی کمتر از مقدار ۰۵/۰ است و در نتیجه فرض صفر آزمون مبنی بر غیرمعنادار بودن این رابطه رد می‌شود و فرض مقابل آن مورد تایید قرار می‌گیرد. بر این اساس می‌توان با اطمینان بیش از ۹۵ درصد ادعا کرد که رضایت مشتریان تاثیر معناداری بر سطح وفاداری آن‌ها دارد. همچنین علامت ضریب تاثیر برآورد شده بیانگر مثبت بودن و نیز شدت بالای این اثرگذاری است. بر این اساس فرضیه هفتم پژوهشی نیز مورد تایید قرار می‌گیرد.
فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری
مقدمه
هدف از نگارش این فصل، ارائه تصویری منسجم از تحلیل اطلاعاتی است که در فصل گذشته ارائه شد. در مرحله نخست از انجام این پژوهش با توجه به مرور ادبیات موضوع و پژوهش‌های پیشین انجام شده فرضیه‌های پژوهشی تدوین گردیدند و مدل مفهومی پژوهش ارائه شد. در ادامه با بهره گرفتن از داده‌های جمع آوری شده توسط پرسش‌نامه‌ مدل مفهومی و فرضیه‌های ارائه شده مورد آزمون قرار گرفتند و نتایجی با بهره گرفتن از نرم افزار AMOS و روش مدلسازی معادلات ساختاری حاصل شد. در این فصل به بررسی خلاصه‌ای از نتایج حاصل شده و تبیین نظری این نتایج پرداخته خواهد شد. همچنین تلاش می‌شود تا پیشنهاداتی کاربردی نیز با توجه به نتایج این پژوهش ارائه گردد.

۳-۲-۲- واحد ۱۰۱: شیرین‌سازی گاز
هدف از واحد ۱۰۱ جداسازی H₂S و قسمتی از CO₂ از گاز خام با بهره گرفتن از یک فرایند جذب شیمیایی می‌باشد. مشخصات گاز خام خوراک ورودی از واحدهای ۱۰۰ و ۱۰۳ فشار barg1/67 و دمای C 25 می‌باشد. محصولات این واحد شامل گاز شیرین که جهت نم‌زدایی به سمت واحد ۱۰۴ هدایت می‌شود و گاز ترش که جهت تولید گوگرد به واحد ۱۰۸ فرستاده می‌شود می‌باشد.
گاز ترش ورودی به این واحد از واحدهای ۱۰۰ و ۱۰۳ به یک برج جذب‌کننده جایی که H₂S و قسمتی از CO₂ بوسیله فرایند جذب شیمیایی با MDEA (متیل دی اتانول آمین) حذف می‌شوند به نحوی که H₂S گاز خروجی از این واحد برابرppm 3 و CO₂ آن برابر %۲ مولی می‌باشد. آمین سنگین شده بعد از جذب کننده وارد مبدل‌های حرارتی شده تا حرارت آمین سبک به آمین سنگین منتقل شود. آمین سنگین وارد برج احیا شده و پس از عمل احیا آمین سبک بدست آمده دوباره به برج جذب بازگردانده می‌شود.
گاز تصفیه‌شده در این واحد جهت خنک‌سازی و آب‌گیری به سمت واحد ۱۰۴ هدایت می‌شود و H₂S جدا شده از آمین از بالای برج جذب به سمت واحد ۱۰۸ جهت تبدیل H₂S به گوگرد هدایت می‌گردد.
برای هر فاز دو train مشابه طراحی شده است که قابلیت شیرین‌سازی MMSCFD 535 را دارند.

۳-۲-۳- واحد ۱۰۲: احیاء گلایکل
هدف از واحد ۱۰۲ ذخیره‌‌سازی گلایکل سنگین دریافتی از واحدهای ۱۰۳ و ۱۱۰ در صورت لزوم و تبدیل آن به محلول گلایکل بالای %۷۰ با بهره گرفتن از یک فرایند تقطیر و ذخیره‌سازی و صدورآن به سکوها می‌باشد. مشخصات خوراک ورودی، گلایکل سنگین با فشار barg13 و دمای C 59 می‌باشد. محصولات این واحد شامل محلول گلایکل بالای %۷۰ با فشار barg202 و دمای C 70، آب ترش به واحد ۱۰۹ با حداقل فشار barg 3/3 و دمایC 70 و هیدروکربن‌های جدا شده که به واحدهای ۱۴۳ و ۱۴۲ انتقال می‌یابند می‌باشد.
این واحد بین دو فاز مشترک بوده و شامل شش مجموعه(Package) مجزا جهت احیا گلایکل می‌باشد که در حالت عادی چهار مجموعه در حال کار و دو تا به صورت آماده باش (Standby) می‌باشند. همچنین این واحد دارای یک مجموعه جهت کنترل PH و جلوگیری از خوردگی می‌باشد. گلایکل رقیق شده با آب بعد از جدا‌سازی در واحدهای ۱۰۳ و۱۱۰ که به آن گلایکل سنگین (Rich MEG) می‌گویند جهت از دست دادن آب و تبدیل شدن به گلایکل سبک (Lean MEG) به سمت واحد ۱۰۲ هدایت می‌گردد. این واحد شامل چهار مخزن می‌باشد که دو تا جهت ذخیره‌سازی گلایکل سنگین و دو تا جهت گلایکل سبک می‌باشد. در پایان عمل احیا، گلایکل سبک به دست آمده توسط پمپ با فشار حدود bar120 به سکوها فرستاده می‌شود.
۳-۲-۴- واحد ۱۰۳: تثبیت میعانات گازی
هدف از این واحد پایدارسازی میعانات گازی و حذف ترکیبات سبک از خوراک خام می‌باشد. خوراک ورودی شامل هیدروکربن‌ها از واحد ۱۰۰، میعانات از واحد ۱۰۷ و میعانات از واحد ۱۰۴ می‌باشد. محصولات این واحد شامل میعانات گازی پایدار شده، آب ترش به واحد ۱۰۹ و off gas خروجی که بعد از فشرده‌سازی توسط کمپرسور به سمت جداکننده‌های فشار بالا (HP separator) هدایت می‌شود می‌باشد.
میعانات گازی خروجی از واحد ۱۰۰ در این واحد پایدارسازی می‌شوند به طوری که فشار بخار موجود در میعانات گازی (RVP) در تابستان حداکثر psi10 و در زمستان psi12 شود (برای هر فاز یک واحد ۱۰۳ طراحی شده است). ترکیبات سبک همراه میعانات گازی در برج تثبیت‌کننده (Stabilization) به وسیله عمل تقطیر جداسازی می‌شوند. میعانات گازی برای حذف نمک‌های موجود در خوراک به سوی یک نمک‌گیر انتقال می‌یابند. پس از پایدار‌سازی و تثبیت در برج تثبیت‌کننده به سمت واحد ۱۴۳ هدایت می‌شوند و گلایکل سنکین جدا شده در این واحد جهت احیا به واحد ۱۰۲ انتقال می‌یابد.
۳-۲-۵- واحد ۱۰۴: نم‌زدایی و حذف جیوه
هدف از این واحد حذف آب زیر ppm1/0 و حذف جیوه زیر ng/Nm310 می‌باشد. خوراک واحد، گاز شیرین از واحد ۱۰۱ با دمای C45 در تابستان و فشار barg1/64 می‌باشد و محصول، گاز خشک عاری از جیوه است که تحویل واحد ۱۰۵ می‌شود.
به طور کلی هدف از این واحد نم‌زدایی یا همان آبگیری از گاز به جهت جلوگیری از تشکیل هیدرات درون خط است. همچنین از این جهت که تنظیم میزان نقطه شبنم فاز گازی بسیار حائز بوده، جهت جداسازی کامل یک فاز از دو یا چند فاز و جلوگیری از تشکیل هیدرات مورد استفاده قرار می‌گیرد. در نتیجه تنظیم این میزان در گرو شرط آبگیری منظم و تنظیم شده و سرد‌سازی فاز گازی است. میزان آب همراه سیال گازی به ورودی واحد ۱۰۴ حدودا %۱۸۴ مولی بوده که این مقدار پس از آبگیری تنظیم شده به ppm1/0 می‌رسد. عمل آبگیری سیال گازی توسط بسترهای غربال مولکولی (molecular sieve) انجام شده که در اشکال و طرح‌های متفاوت بروی هم قرار گرفته‌اند.
سیال گازی به جهت دارا بودن دمای بالا(C45 تا C50) نیاز به سرد‌سازی گاز به کمک دو مبدل حرارتی داشته که پس از عبور از مبدل به C22 تا C23 خواهد رسید.
در این واحد عملیات جذب (جذب یک جز از دو یا چند جز فاز گازی توسط جسم جامد: Absorption)) در حدود دوازده ساعت و عملیات احیا (Regeneration) (حذف یک یا چند جز از فاز مایع توسط گرما) در حدود پنج و نیم ساعت و عملیات آماده باش (standby) در حدود نیم ساعت می‌باشد.
در این سری عملیات دو بستر به طور کلی در حالت جذب و دیگری در حالت احیا می‌باشد. عمل احیاء توسط فلوی ۳۵ تن بر ساعت سیال گازی خشک که توسط کوره سه شعله تا دمای C280 گرم شده است انجام می‌شود.
۳-۲-۶- واحد ۱۰۵: بازیافت اتان
هدف از این واحد جداسازی متان (CH4) و اتان (C2H6) از گاز خام می‌باشد که مشخصات گاز خوراک ورودی از واحد ۱۰۴ فشار bara62 و دمای C6/27می‌باشد. محصولات واحد شامل گاز متان شیرین شده به واحد ۱۰۶جهت صادرات، اتان به واحد ۱۱۶ و C3+ به واحد ۱۰۷ می‌باشد.
به جهت تنظیم نقطه شبنم سیال گازی بایستی عملیات سرد‌سازی بروی سیال گازی انجام شود که این عملیات توسط جعبه سرما (cold Box) انجام می‌گیرد. جعبه سرما متشکل از تعدادی کانال‌های عبوری در کنار هم می‌باشد که سیال فاز گازی و سیال فاز مایع جهت تبادل حرارتی مناسب و مورد نظر در آنها جریان دارند.
در این واحد متان در برج دی متانایزر از دیگر سیالات در یک دمای بسیار پایین حدودا C94- و فشار bar30 جدا شده و دیگر سیالات به عنوان C2+ از پایین برج به سمت برج دی اتانایزر به جهت جداسازی اتان از C3+ پمپ می‌شوند. سیال گازی متان به جهت دارا بودن دمای پایین از چند مبدل حرارتی گذر کرده که این امر سبب افزایش درجه حرارت سیال گازی می‌شود. سیال گازی به کمک یک کمپرسور و با افزایش فشار حدودا سه بار (به طور کلی ۳۳بار) به سمت واحد صادرات گاز (واحد ۱۰۶) ارسال می‌شود.
سیال گازی اتان پس از رها شدن در برج به سمت مایع‌کننده اتان (Ethan-Condenser) هدایت شده و پس از کاهش درجه حرارت و عملیات جداسازی، اتان جداشده به سمت واحد ۱۱۶ جهت حذف CO₂ ارسال می‌گردد.
۳-۲-۷- واحد ۱۰۶: صادرات گاز
هدف از این واحد تحویل گاز با فشار مورد نیاز به خط سراسری (IGAT) می‌باشد. مشخصات خوراک ورودی، گاز تصفیه شده از واحد ۱۰۵ با فشار barg 32 و دمایC 50 و محصول واحد، گاز فروش با حداقل %۸۲ متان، فشار barg 90 و دمای C 58 می‌باشد.
گاز تصفیه شده از چهار واحد بازیافت اتان (واحد ۱۰۵) از طریق یک خط اصلی وارد این واحد می‌گردد. این واحد دارای شش Train مجزا می‌باشد که برای دو فاز ۴ و ۵ طراحی شده است و یک خط اصلی مشترک (Header)، گاز تصفیه شده را به کمپرسورهای واحد تحویل می‌دهد. در این واحد نیروی محرکه کمپرسورهای صادرات گاز از طریق توربین‌های گازی(G.T.) تأمین می‌گردد و گاز توسط کمپرسورها تا فشار مورد نیاز برای سیستم (bara91) فشرده‌سازی می‌شود.
۳-۲-۸- واحد ۱۰۷: جداسازی گاز مایع
هدف این واحد تولید پروپان، بوتان و C5+ می‌باشد. مشخصات خوراک ورودی، C3+ از واحد ۱۰۵با فشار barg 8/21 و دمای C 93 و محصولات، پروپان به واحد ۱۱۴، بوتان به واحد ۱۱۵ و C5+ به واحد ۱۰۳ و ۱۱۰ می‌باشد.
این واحد مکانی است که در آن پروپان مایع، بوتان مایع و C5+ بوسیله عمل تقطیر در دو برج تقطیر جداسازی می‌شوند. C5+ جداشده با میعانات گازی واحد ۱۰۳ مخلوط و بوتان و پروپان شیرین شده صادر خواهد شد. برای هر فاز یک واحد طراحی شده است.
این واحد شامل دو بخش عمده برج پروپان (Depropaniser) و برج بوتان (Debuthaniser) می‌باشد.
به سبب اختلاف فشاربخارهای اجزا مختلف C3+، از حرارت برای جداسازی آنها استفاده می‌شود. خوراک ورودی این واحد از واحدهای ۱۰۵ می‌باشد که وارد سینی ۲۱ برج پروپان (شامل سی و دو سینی) می‌شود. این برج به یک درام رفلاکس (Reflux drum) و یک ریبویلر(reboiler) تجهیز شده است. دمای پایین این برج C138 و فشار پایین برج barg6/21 و فشار و دمای بالای برج به ترتیب barg 3/21 و C5/62 است. در ریبویلر از بخار با فشار پایین برای گرم کردن استفاده می‌شود. گاز پروپان از بالای برج خارج شده و در خنک‌کننده هوایی(Air cooler) پروپان مایع شده و وارد درام رفلاکس می‌شود. از این درام به منظور خلوص محصول استفاده می‌شود. از پایین این برج C4+ به برج بوتان داده می‌شود و از طریق سینی ۱۷ (دارای ۲۸ سینی) وارد این برج می‌شود. و بقیه عملیات مثل برج قبلی می‌باشد. قابل ذکر است که از بالای این برج بوتان و از پایین آن C5+ گرفته شده و به واحدهای پایین دستی فرستاده می‌شود. دمای پایین برج بوتان، C130 و دمای بالای برج C5/62 و فشارها به ترتیب barg 2/7 وbarg 7/5 می‌باشد. C5+ نیز در خنک‌کننده هوایی تا C60 خنک شده و سپس به واحد ۱۰۳ فرستاده می‌شود. بوتان نیز توسط آب دریا تا C40 خنک می‌شود.
۳-۲-۹- واحد ۱۰۸: بازیافت گوگرد
هدف از این واحد بازیافت گوگرد از اسید تولید شده در واحد ۱۰۱ می‌باشد. خوراک ورودی، گاز ترش از واحد ۱۰۱ و محصول، مایع گوگرد است که برای ذخیره‌سازی به واحد ۱۴۴فرستاده می‌شود.
هدف از احداث این واحد ملاحظات زیست محیطی و تبدیل H2S‌های گاز اسیدی حاصل از فرایند شیرین‌سازی آمین به گوگرد می‌باشد و تولید روزانه طراحی شده چهار Train، ۴۰۰ تن می‌باشد. اساس آن سوختن گاز اسیدی به صورت فرایند کلوس، بدست آوردن گوگرد گازی و بعد از آن مایع کردن گازهای گوگردی بوسیله آب گرم می‌باشد.
این واحد از سه قسمت اساسی تشکیل شده است که به صورت زیر می‌باشد:
۳-۲-۹-۱- مرحله کلوس
شامل کوره واکنش، بویلر وکندانسور و راکتورهای کاتالیستی می‌باشد.
الف) کوره واکنش: که واکنش و شکست حرارتی در آن در دمای بالا به شکل زیر رخ می‌دهد:
H2S H2+1/2S2
هوا برای سوختن از دمنده‌های هوا تأمین می‌گردد. قبل از سوختن، هوا و گاز اسیدی در مبدلهای جداگانه توسط SH پیش گرم می‌شوند و قبل از ورود گاز فرایند به راکتورهای دوم و سوم، از مبدل‌های SH برای گرم کردن آنها استفاده می‌شود.
ب) بویلر و کاندنسورها: با بهره گرفتن از آب گرم، گوگرد تولید شده را مایع کرده و بخار تولید می‌کنیم. بخارات تولید شده در بویلر و کاندنسور به خط اصلی بخار داده می‌شود (یعنی در واحد تولید SL داریم). کاندنسورهای دوم و سوم بخارش در کولر هوایی خنک شده و دوباره به خط آب گرم زده می‌شود که این بخار barg 101 (LLP)می‌باشد.
ج) راکتورهای کاتالیستی: تبدیل H2S با دمای کم در حضور کاتالیزر رخ می‌دهد.
۳-۲-۹-۲- مرحله گاز زدایی
گوگردهای تولید شده از بویلر و کاندنسورها به ظرف گاززدایی انتقال پیدا کرده و چون H2S‌ها در گوگرد حل شده‌اند باید از گوگرد حذف شوند که توسط دو پمپ در گردش در دو قسمت گاززدایی و با تزریق کاتالیست مایع aquisulf حاصل می‌شود که این گازها توسط egector بخار و با جریان متقابل هوا و گوگرد از سطح گوگرد مایع شده و به سمت جریان بالادستی قسمت آشغال‌سوز انتقال می‌یابد. گوگرد به صورت پلی‌سولفاید تشکیل می‌شود. لازم به ذکر است که مقدار H2S مجاز باید ppm 10 باشد که به طور مداوم اندازه‌گیری می‌شود. دمای نگهداری گوگرد مایع C140 تا C150 می‌باشد. (اگر دما از C140 کمتر شود بخار تزریق می‌کنیم و اگر از C150 بیشتر شد از آب گرم استفاده می‌کنیم.
۳-۲-۹-۳- آشغال‌سوز
گازهای زائد در آخر به سمت Incinerator رانده شده که با گازهای حاصل از گاززدایی مخلوط شده و در اینجا توسط FG در دمای C800 می‌سوزد و از طریق stack به اتمسفر داده می‌شود.
۳-۲-۱۰- واحد ۱۰۹: جداسازی گازهای اسیدی و هیدروکربن‌ها از آب
هدف از این واحد حذف هیدروکربن‌ها، H2S و ترکیبات ترش از آب ترش جمع‌ آوری شده از تمام واحدها می‌باشد. خوراک ورودی، آب ترش از واحد ۱۰۲ (حداکثر t/h 34) و واحدهای ۱۰۱، ۱۰۳، ۱۰۴، ۱۱۶ و ۱۲۹( حداکثر t/h6) و محصولات، آب تصفیه شده به واحد ۱۲۹، گاز ترش به واحد ۱۴۰( LPflar) و هیدروکربن‌های سرریزشده به واحد ۱۴۲یا ۱۴۳ می‌باشند.
این واحد دارای دو Train است و هر کدام شامل یک برج تقطیر بوده که جهت جداسازی گاز ترش و آب مورد استفاده قرار می‌گیرند. گاز ترش جدا شده در برج تقطیر به سمت LP flare هدایت شده و آب تصفیه شده به سمت واحد ۱۲۹ فرستاده می‌شود. همچنین هیدروکربن‌های موجود در آب ترش توسط درام خوراک (feed Drum) جدا شده و به سمت تانک‌های Off spec یا حوضچه سوزان (Burn pit) هدایت می‌گردند. آب ترش جدا شده در این قسمت به سمت برج تقطیر جهت شیرین‌سازی هدایت می‌گردد. در این واحد بر روی برج یک خط جریان کاستیک نصب شده که در مواقع لزوم می‌توان از آن برای تجزیه کردن ترکیبات احتمالی آمین همراه آب ترش استفاده کرد.
۳-۲-۱۱- واحد ۱۱۰: پشتیبان واحد ۱۰۳