• بازدید رسمی جانشین دبیر کل ناتو از کویت در ۲۷ ژانویه ۲۰۰۹ و تاکید بر لزوم افزایش همکاری های عملی ناتو و کویت

• بازدید خبرنگاران کویتی از مقر ناتو در هفتم نوامبر سال ۲۰۰۸ میلادی

• اعزام یک تیم تخصصی ضد رادیواکتیو از سوی ناتو به کویت در سال ۲۰۰۷ میلادی

• برگزاری نشست « ناتو و کشورهای خلیج فارس : مقابله با چالش های مشترک از طریق ابتکار همکاری استانبول » در سال ۲۰۰۶ میلادی که در این نشست یک موافقتنامه تبادل اطلاعات امنیتی بین ناتو و کویت امضاء شد ( ۲۰۱۴ ، NATO)

روابط و همکاری های ناتو و قطر

اهم همکاری های بعمل آمده بین ناتو و کشور قطر از سال ۲۰۰۴ تا کنون بشرح ذیل می باشد :

• بازدید هیئت دیپلماتیک قطر از مقر فرماندهی ناتو در تاریخ ۱۹ دسامبر سال ۲۰۱۲ میلادی

• بازدید نمایندگان نیروهای مسلح قطر از پروژه C3 ناتو در تاریخ ۲۷ جولای سال ۲۰۱۱ میلادی

• سفر دبیرکل ناتو به قطر در ۱۶ فوریه ۲۰۱۱ و دیدار با امیر قطر و فرماندهان نیروهای مسلح قطر

• بازدید جانشین دبیر کل ناتو به همراه هیئت پارلمانی از قطر در ۱۶ ژانویه ۲۰۱۰ میلادی

• برگزاری سمینار « ناتو و خاورمیانه بزرگ: نقش نمایندگان پارلمان ها » در سال ۲۰۰۵ در دوحه با چهار نشست تخصصی پیرامون : مسائل امنیتی در منطقه خلیج فارس، بحران عراق و پیامدهای آن بر منطقه خلیج فارس، اصلاح اجتماعی و سیاسی در منطقه خلیج فارس و روابط ایران و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس.

• برگزاری کنفرانس مشترک ناتو و شورای همکاری خلیج فارس در آوریل۲۰۰۴ در دوحه پایتخت قطر که طی آن موافقتنامه هایی پیرامون تبادل اطلاعات، ارائه آموزش های نظامی و عملیات ضد تروریستی بین طرفین (قطر و ناتو) منعقد گردید. .

• دیدار امیر سابق قطر از مقر ناتو در بروکسل و گفتگو با دبیرکل ناتو در ۱۷ نوامبر ۲۰۰۶ . طی این دیدار که نخستین دیدار یک رئیس دولت کشورهای عضو همکاری استانبول از مقر ناتو بود ، سندی تحت عنوان
  « فهرست همکاری عملی » مشتمل بر ۱۶۰ فعالیت عملی بین قطر و ناتو به امضاء رسید که شامل آموزش در زمینه های اقدامات ضد شورش، جستجو و کشف تسلیحات کشتار جمعی، اصلاحات دفاعی و نظامی و امنیت مرزی و برگزاری رزمایش های مشترک بود ( ۲۰۱۴ ، NATO)

۲-۳-۳-۳ روابط و همکاری های ناتو و بحرین

اهم همکاری های بعمل آمده بین ناتو و کشور بحرین از سال ۲۰۰۴ تا کنون بشرح ذیل می باشد :

• بازدید هیئت دیپلماتیک بحرین از مقر ناتو در بروکسل در تاریخ سوم آوریل ۲۰۱۲

• بازدید جانشین دبیرکل ناتو از بحرین در تاریخ ۱۹ می سال ۲۰۰۹ و بررسی راهکارهای افزایش همکاری های دیپلماتیک و عملیاتی ناتو و بحرین در چاچوب طرح همکاری استانبول

• برگزاری همایش « روابط میان بحرین و ناتو و طرح همکاری استانبول » در سال ۲۰۰۸ در منامه و امضاء توافق نامه همکاری در زمینه مبادله اطلاعات امنیتی بین ناتو و بحرین

• تاسیس دفتر روابط عمومی ناتو در منامه در سال ۲۰۰۷ میلادی( ۲۰۱۴ ، NATO)

۲-۳-۳-۴ روابط و همکاری های ناتو و امارات عربی متحده

اهم همکاری های بعمل آمده بین ناتو و کشور بحرین از سال ۲۰۰۴ تا کنون بشرح ذیل می باشد :

• بازدید هیئت بلندپایه دیپلماتیک امارات از مقر ناتو در بروکسل در تاریخ ۱۸ اکتبر ۲۰۱۰ میلادی

• برگزاری همایش دیپلماسی عمومی امارات و ناتو با حضور دبیر کل ناتو در ابوظبی در ۲۹ اکتبر ۲۰۰۹

• امضاء قرارداد تبادل اطلاعات محرمانه بین ناتو و امارات در نوامبر ۲۰۰۹

• برگزاری سمینار «خاورمیانه و چالش های جهانی شدن » در امارات در سال ۲۰۰۸

• اعزام نیروهایی از امارات به جنگ افغانستان در قالب نیروهای ناتو در اوایل سال ۲۰۰۸ که این تیم بعنوان نخستین گروه از کشورهای عربی بود که به افغانستان اعزام گردید .

• برگزاری نشست « ارتقاء همکاری و تقویت روابط : مناسبات ناتو و خلیج فارس » در چهارچوب ابتکار همکاری استانبول در دبی در سال ۲۰۰۵ ( ۲۰۱۴ ، NATO)

۲-۴ برگزاری رزمایش های مشترک

کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس علاوه بر برگزاری رزمایش های داخلی که در فصل گذشته به آنها اشاره شد ، نسبت به برگزاری رزمایش دو یا چند جانبه با نیروهای فرامنطقه ای بویژه کشورهای آمریکا ، انگلستان و فرانسه اقدام می نمایند که در این قسمت به برخی از این رزمایش ها بصورت نمونه اشاره می گردد .

۲-۴-۱ امارات عربی متحده

امارت عربی متحده در سال ۲۰۱۲ نسبت به برگزاری رزمایش مشترک با کشور فرانسه اقدام نموده
است .در این رزمایش امارات از هواپیماهای میراژ ۲۰۰۰ فرانسوی و نیز جنگده های F.16 آمریکایی خود استفاده نموده است (۲۰۱۲،FORCEDZ)
شکل ۳۰ رزمایش مشترک امارات و فرانسه در سال ۲۰۱۲ تصویر برگرفته از سایت forcedz
در رزمایش مذکور که در مناطق بیابانی ابوظبی برگزار شده است ، شیخ محمد بین زاید آل نهیان جانشین فرمانده کل نیروهای مسلح امارات نیز حضور داشته و بر روند رزمایش نظارت نموده است .

۲-۴-۲ عمان

کشور عمان در اکتبر سال ۲۰۱۴ برای نخستین بار در رزمایش سالیانه نیروهای مسلح انگلستان تحت عنوان « Exercise Cambrian Patrol 2014 » شرکت نموده و به همراه نیروهای انگلیسی و نیروهای مسلح برخی کشورهای دیگر شرکت کننده در رزمایش از جمله برزیل ، قزاقستان ، گرجستان ، پاکستان ، چک ، فرانسه ، نروژ و … نسبت به تمرین عملیات گشتی ، ناوبری نظامی در عوارض طبیعی و … اقدام

نموده اند (۲۰۱۴،army.mod.uk )

۲-۴-۳ قطر

کشور قطر در سال ۲۰۱۳ میلادی میزبان برگزاری رزمایش مرکب «تصمیم عقاب ۲۰۱۳ »^[۳۹] بوده است که با حضور نیروهای سه گانه ارتش آمریکا و نیروهای مسلح کشورهای عضو شورای همکاری
خلیج فارس برگزار شده است . رزمایش تصمیم عقاب یک رزمایش سالیانه است که به منظور افزایش هماهنگی و همکاری بین کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس و آمریکا در منطقه خلیج فارس برگزار می گردد(۲۰۱۴، dvidshub )

۲-۴-۴ بحرین

۲-۴-۴-۱ برگزاری رزمایش مشترک هوایی با کشور فرانسه در ژانویه سال ۲۰۱۳

در این رزمایش نیروی هوایی دو کشور از تاریخ ۱۰ الی ۲۳ ژانویه سال ۲۰۱۳ نسبت به برگزاری تمرین های هوایی در سطوح تاکتیکی و عملیاتی اقدام نموده اند (۲۰۱۴ ، BNA)

۲-۴-۴-۲ رزمایش ارتباط مقدماتی^[۴۰]

رزمایش«ارتباط مقدماتی» از جمله رزمایش هایی است که از سال ۱۹۸۸ همه ساله به میزبانی یکی از کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس برگزار می گردد . در این رزمایش علاوه بر نیروهای نظامی کشورهای عضو شورا ، نیروهایی از آمریکا ، انگلستان ، ترکیه ، اردن و پاکستان نیز در این رزمایش شرکت می نمایند و در رزمایش سال ۲۰۱۴ که به میزبانی بحرین برگزار گردید ، برای نخستین بار نیروهایی از کشور مصر نیز شرکت نمودند (۲۰۱۴، world tribune )

۲-۴-۵ عربستان سعودی

عربستان سعودی و آمریکا در اواخر سال ۲۰۱۴ میلادی نسبت به برگزاری رزمایش زمینی و دریایی «مرجان سرخ ۱۶ » اقدام نموده اند . در این رزمایش که بصورت سالیانه با همکاری نیروهای مسلح دو کشور صورت می پذیرد ، نیروهای دو کشور تمرین‌هایی را در زمینه مقابله با گلوله‌های جنگی و توپخانه، آموزش‌های ویژه تک تیراندازان، حرکت نیروها با بهره گرفتن از زره پوش و نیز عملیات انتقال مجروحان از میدان جنگ انجام می دهند .
عربستان سعودی پیش از برگزاری این رزمایش ، رزمایش های مشترکی را نیز تحت عناوین «تمساح سرخ» و «ببر۳« با نیروهای انگلیسی و فرانسوی برگزار نموده بود.

کویت

۳-۷ - روایی ^[۵۷]و پایایی^[۵۸] پرسشنامه
۳-۷-۱ تعیین اعتبار (روایی) پرسشنامه
مفهوم اعتبار به این پرسش پاسخ می‌دهد که ابزار اندازه‌گیری تا چه حد خصیصه مورد نظر را می‌سنجد بدون آگاهی از اعتبار ابزار اندازه‌گیری نمی‌توان به دقت داده‌های حاصل از آن اطمینان داشت.
برای تعیین اعتبار پرسشنامه روش های متعددی وجود دارد که یکی از این روش ها اعتبار محتوا می‌باشد.

اعتبار محتوا نوعی اعتبار است که برای بررسی اجزای تشکیل دهنده یک ابزار اندازه‌گیری به کار برده می‌شود. اعتبار محتوای یک ابزار اندازه‌گیری به سؤال های تشکیل دهنده آن بستگی دارد. اگر سؤال های پرسشنامه معرف ویژگی‌ها و مهارت های ویژه‌ای باشد که محقق قصد اندازه‌گیری آنها را داشته باشد، آزمون دارای اعتبار محتوا است. برای اطمینان از اعتبار محتوا، باید در موقع ساختن ابزار چنان عمل کرد که سؤال های تشکیل دهنده ابزار اندازه‌گیری معرف قسمت های محتوای انتخاب شده باشد. بنابراین اعتبار محتوا، ویژگی ساختاری ابزار اندازه‌گیری است که همزمان با تدوین آزمون در آن تنیده می‌شود. اعتبار محتوای یک آزمون معمولاً توسط افرادی متخصص در موضوع مورد مطالعه تعیین می‌شود. اعتبار محتوای این پرسشنامه ها ، توسط اساتید راهنما و مشاور و چند نفر از افراد مطلع مورد تأیید قرار گرفته است و از اعتبار لازم برخوردار می‌باشد.
۳-۷-۲ تعیین پایایی (قابلیت اعتماد) پرسشنامه
قابلیت اعتماد یا پایایی یکی از ویژگی های فنی ابزار اندازه‌گیری است. مفهوم یاد شده به این امر سر و کار دارد که ابزار اندازه‌گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی به دست می‌دهد. دامنه ضریب قابلیت اعتماد از صفر (عدم ارتباط) تا ۱+ (ارتباط کامل) است. در این پژوهش برای محاسبه ی پایایی پرسشنامه از ضریب الفای کرونباخ استفاده شده و طی مطالعه مقدماتی انجام شده ،مورد بررسی قرار گرفته است . لازم به ذکر است ،ابزاری که الفای کرونباخ ان بالاتر از سطح مقدار کمینه که توسط نانلی ^۱(۱۹۸۷) پیشنهاد گردید یعنی ۷/۰ باشد ،از جنبه پایایی در حد مناسبی قرار دارد . لذا پرسشنامه مورد استفاده پایا در نظر گرفته شده است . نتایج حاصل در جدول ۳-۲ نشان داده شده است :
جدول ۳-۲ : ضریب الفای کرونباخ گویه های پرسشنامه به تفکیک متغیرهای پژوهش

ابعاد مورد سنجش

ضریب الفای کرونباخ

پرداخت منصفانه

۸۹/۰

محیط کاری ایمن و بهداشتی

۷۸/۰

تامین فرصت رشد و امنیت مداوم

۸۵/۰

قانون گرایی در سازمان

۷۴/۰

وابستگی اجتماعی کارکنان

۸۱/۰

فضای کلی زندگی کارکنان

۸۵/۰

یکپارچگی و انسجام در سازمان

۸۶/۰

توسعه قابلیت های انسانی

اوّلین سبب و عامل هواپرستی، غفلت از یاد خداوند است. غفلت دارای مفهوم وسیع و گسترده ای است که هرگونه بی خبری از شرایط زمان و مکانی (که انسان در آن زندگی می کند) و از واقعیت های فعلی و آینده و گذشته خویش و از صفات و اعمال خود و از پیام ها و آیات حق و هم چنین هشدارهایی که حوادث تلخ و شیرین زندگی به انسان ها می دهد را شامل می شود.
بی خبری از این واقعیّت ها و نداشتن موضع گیری صحیح در برابر آن ها، خطر بزرگی برای سعادت انسان ها است، خطری که هر لحظه ممکن است، دامان انسان را بگیرد و او را به کام نیستی فرو برد، خطری که می تواند زحمات سالیان دراز عمر انسان را در یک لحظه بر باد دهد.

2. 2. ۱ . ۱ . غفلت از یاد خدا در قرآن :

خداوند در آیه ۲۸ سوره کهف می فرمایند:
… وَ لا تُطِع مَن اَغفَلنا قَلبَه عن ذِکرِنا وَ اتَّبَعَ هوئهُ وَ کان اَمرُه فُرُطاً .کهف (۱۸) : ۲۸ .
و از کسانی که قلبشان را از یاد خود غافل ساختیم اطاعت نکن! همان ها که از هوای نفس پیروی کردند، و کارهایشان افراطی است.
یکی از عوامل هوی پرستی، غفلت از یاد خدا است که در این آیه عطف اتّبع هواه به قبل معلوم است که غفلت منشأ و عامل هوی پرستی است.
در تفسیرنمونه ذیل این آیه آمده است: به افراد با ایمان توجّه کن و از آن ها به خاطر زینت دنیا غافل نشو و از کسانی که پیروی هوای نفس کردند و از یاد ما غافل شدند اطاعت نکن چون آن ها در هر چیزی افراط می کنند پس این آیه نشان می دهد که غفلت منشأ و عامل هوی پرستی می باشد. (ر.ک: مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج ۱۲، صص ۴۱۶ ــ ۴۱۷ ) .
روح آدمی را یا خدا پر می کند یا هوی، که جمع میان این دو ممکن نیست هوی پرستی سرچشمه غفلت از یاد خدا و خلق خداست. هواپرستی عامل بیگانگی از همه ی اصول اخلاقی است و بالأخره هوی پرستی، انسان را در خویش فرو می برد و از همه حقایق جهان دور می سازد. آن جا که در آیه ۲۸ سوره کهف می گوید: چرا هوی پرست همیشه گرفتار افراط است شاید دلیلش این باشد که، طبع آدمی در لذت های مادی همیشه رو به افزون طلبی می رود کسی که دیروز از فلان مقدار مواد مخدّر نشئه می شد امروز با آن مقدار نشئه نمی شود و باید تدریجاً بر مقدار آن بیفزاید. (مکارم شیرازی، همان، ج ۱۲، ص ۴۲۳ ) .
این آیه اشاره به این دارد که خداوند به آن حضرت دستور می دهد که با اهل ایمان باشد و آن ها را محرم اسرار بداند و بر مؤمنان اعتماد کند نه بر طاغوتیان و مشرکان. پس به این معناست که با مؤمنان باشد و از کفّار قطع رابطه کند و این یک دستور طبیعی و حتمی است، آن ها که مکتب اسلام را قبول نمی کنند، بودن با آن ها و محرم اسرار قرار دادن آن ها و مشورت با آن ها، معنایی ندارد. (احسن الحدیث، ج ۶، صص ۲۰۸ ــ ۲۰۹ ) .
کسانی هستند که بر اساس تبعیّت از غرائز حیوانی خود توجّه به اطراف موضوع نمی کنند. انگیزه های غریزی، آنان را وادار به کارهایی می کند و اصلاً توجّه نمی کنند که راه دیگری هم وجود دارد و هدف هایی در کار است که باید آن راه را پیمود و به آن هدف ها رسید، حقّی است که باید پذیرفت و باطلی که باید رها کرد، راه صحیحی هست که باید برگزید و راه خطایی که از آن باید کناره گیری نمود. غافلان به این حقایق توجّه نمی کنند؛ بلکه، غرائز با کمک شرایط خارجی انگیزه هایی برای آنان به وجود می آورد و ایشان نیز به دنبال آن انگیزه ها حرکت می کنند و در واقع زندگیشان یک زندگی حیوانی است. قرآن از این گروه با عنوان غافلان یاد می کند و غافلان را در حکم چهار پایان به حساب می آورد. غفلت، راه های معرفتی که خداوند برای انسان قرار داده است مسدود و آن ها را غیر قابل استفاده می کند. خداوند، چشم و گوش و دل را در اختیار انسان قرار داده تا در مسیر شناخت و معرفت از آن ها استفاده کند؛ ولی شخص غافل در تشخیص درست از نادرست از آن ها استفاده نمی کند؛ بلکه، سرش را پایین انداخته، به مقتضای غریزه کور و بدون آن که توجّه کند حقّ و باطلی هم هست عمل خواهد کرد. (مصباح یزدی، اخلاق در قرآن، ج ۱، ص ۱۴۸ ) .
غفلت باعث می شود که عقل و چشم و گوش چیزی را متوجّه نشود و نسبت به همه چیز نابینا و ناشنوا شود و این نشان می دهد که غافلان مانند چهارپایان می باشند که آیات زیادی به این مسئله اشاره کرده اند.
وَ لقد ذَرَأنا لِجَهَنَّمَ کثیراً مِنَ الجِنِّ وَ الاِنسِ لَهُم قُلوبٌ لا یَفقَهونَ بِها و لَهُم اَعیُنٌ لا یُبصِرونَ بِها وَ لَهُم ءاذانٌ لا یَسمَعونَ بِها اُولئِکَ کَالاَنعامِ بَل هُم اَضَلُّ اُولئِکَ هُمُ الغافِلونَ . اعراف (۷) : ۱۷۹ . به یقین گروه بسیاری از جنّ و انس را برای دوزخ آفریدیم؛ آن ها دل ها [ عقل ها ] یی دارند که با آن نمی فهمند؛ و چشمانی که با آن نمی بینند؛ و گوش هایی که با آن نمی شنوند؛ آن ها هم چون چهار پایانند؛ بلکه گمراهتر ! اینان همان غافلانند .
قرآن از غفلت به عنوان ریشه انحرافات دیگر یاد می کند. مانند: روم آیه ۷، نمل آیه ۶۶ و …. .
۲ . ۱ . ۲ . غفلت از یاد خدا در نهج البلاغه :
عدم شناخت مقام پروردگار، بی توجّهی به مسأله قیامت، نا آگاهی نسبت به بی اعتباری مال و مقام و ثروت دنیا، بی خبری از وسوسه های شیطان و شیطان صفتان، از مهمترین عوامل غفلت است که غفلت خود نیز منشأ هوی پرستی می باشد. امام امیر المؤمنین علی ( علیه السّلام ) در این زمینه می فرمایند :
« أیُها النّاسُ غیرُمَغفولِ عَنهُم ، والتّارکونَ المَأخُوذُ مِنهُم . مَا لِی أَرَاکُم عَنِ اللهِ ذاهِبینَ ، وَ إلی غَیرِهِ رَاغِبِینَ ! ….. » . (صبحی صالح، نهج البلاغه، خطبه ۱۷۵، ص ۲۵۰ ) .
« ای بی خبرانی که آنی مورد غفلت نیستید، و ای ترک کنندگان فرامین الهی که از تمامی کارهایتان بازخواست می شوید! شما را چه شده است که از خدای خود روی گردان و به غیر او گرایش دارید ؟ ….. » .(دشتی، محمد، ترجمه نهج البلاغه، ص ۲۳۵) .
ابن میثم بحرانی در شرح این فراز از خطبه می گوید:
خطاب امام عام ّو به همگان است، و این که آنان را غافل خوانده برای این است که از سرنوشت آخرت خود ناآگاهند، مراد از این که از آن ها غفلت و فراموشی نیست این است که اعمال آن ها در لوح محفوظ ثبت شده است، این که مردم ترک کنندگانند، یعنی طاعت و آنچه را بدان دستور داده شده اند رها می کنند، معنای ” المأخوذ منهم ” این است که از عمر و دارایی دنیای آن ها کاسته می شود. سپس درباره این که روی از خدا بر تافته اند، یعنی از فرمانبرداری او روی گردانده و به غیر او یعنی به زندگی این جهان و زیب و زیور آن دل بسته اند هشدار می دهد. (ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، خطبه ۱۷۴، ج ۳، ص ۶۳۵ ) .
در آغاز این خطبه، امام ( علیه السّلام ) مخاطبان خود را بلکه همه ی انسان ها را مخاطب ساخته گرچه همه ی مسلمین دم از خدا می زنند، ولی گاه عمل گروهی نشان می دهد که به خدا پشت کرده و به دنیا و هوای نفس چسبیده اند؛ در این حال امام (علیه السّلام) آن ها را به حیواناتی تشبیه کرده است که چوپان ناآگاه یا مغرض، آن ها را در جایی به چرا می برد که از مرتع و آب نوشیدنی آن، بیماری و مرگ بر می خیزد؛ این چوپان، همان شیطان است و این حیوانات، همان انسان هایی اند که ندای عقل را رها کرده، به فرمان هوای نفس دل بسته اند و این چراگاه بیماری زا، همان وادی لذّات و مشتهیات نفسانی است که گناهان و معاصی از آن بر می خیزد و سرانجام روحانیّت و معنویّت را در انسان، می کشد. (مکارم شیرازی و همکاران، پیام امام، خطبه ۱۷۵، ج ۶، صص ۵۳۲ ــ ۵۳۳ )
پس با توجّه به مطالب به دست آمده این گونه نتیجه می گیریم که غفلت و بی خبری، منشأ بسیاری از انحرافات دیگر از جمله هوی پرستی می باشد. کسانی که غافل هستند همچون چهارپایان می مانند که بر عقل و قلب هایشان مُهر نهاده شده و به خاطر تبعیّت از غرائز حیوانی (هوای نفس) به حقایق توجّه نمی کنند پس غفلت یکی از عوامل و منشأ هوی پرستی می باشد.
و انسان را از درک حقایق باز می دارد و خطر بزرگی برای سعادت انسان ها است، خطری که هر لحظه ممکن است دامان انسان را بگیرد و او را به کام نیستی فرو برد، خطری که می تواند زحمات سالیان دراز عمر انسان را در یک لحظه بر باد دهد.
۲ .۲ . دنیاطلبی (مادی گرایی )
همچنین سبب و عامل هوی پرستی، دوست داشتن دنیا و آن را برگزیدن و به دست فراموشی سپردن آخرت است. زیرا کسی که دنیا را دوست بدارد و بر آن تکیه کند و آخرت را فراموش نماید، تلاشی دو چندان را از خود برای به دست آوردن همه آن چیزهایی که این علاقه مندی بر او تحمیل می کند، نشان می دهد. هرچند با راه و رسم دین خدا ناسازگار باشد. و این درست همان، هوی پرستی است.
قال رسول الله (ص): « الدّنیا سِجنُ المؤمِنِ وَ جَنّهُ الکافِرِ » . رسول اکرم (ص) فرمودند : « دنیا زندان مؤمن و بهشت کافر است » . (فیض کاشانی، محجه البیضاء، ج ۵، ص ۳۵۳ ).
قال النّبی (ص): الدّنیا مَلعُونهٌ مَلعُونٌ مَا فیها إلّا مَا کانَ لِلّهِ مِنها » . پیامبر اکرم (ص) فرمودند: « دنیا ملعون است و هر چه در آن است نیز ملعون است. مگر قسمتی از دنیا که برای خدا باشد ».( همان )
منظور از دوست داشتن دنیا علاقه به مال و فرزند و جاه و ….. به صورت افراط است که ما را از یاد خدا و معاد دور می سازد و مانع تکامل معنوی انسان می شود.
و مقصود از دنیایی که حبّ آن مذموم شناخته شده آن دنیایی است که آدمی را از یاد خدا غافل می کند، جاذبه و کشش آن، مردم را از اطاعت باری تعالی باز می دارد، راه گناه و ناپاکی را هموار می سازد و موجبات سقوط و تباهی انسان را فراهم می آورد. (حیدری نراقی، بررسی گناهان کبیره، ص ۲۶ ) .
۲ . ۲ . ۱٫ دنیا طلبی در قرآن :
خداوند متعال این سبب [ دنیا دوستی ] را مورد توجه قرار داده، می فرمایند: إنَّ الَّذین َ لا یَرجونَ لِقاءَنا وَ رَضوا باالحَیوه ِالدُّنیا وَ اطمَاَنّوا بِها وَ الَّذین هم عن ءایتِنا غافِلونَ . اُولئِکَ مأوئهُم ُ النّار ُ بِما کانوا یَکسبون َ . (یونس (۱۰ ) : ۷ ـ ۸ ) .
مسلّماً کسانی که (به روز رستاخیز و زندگی دوباره ایمان ندارند) دیدار ما را انتظار نمی کشند، و به زندگی دنیوی بسنده می کنند (و گمان می برندکه جهان دیگری پس از این جهان وجود ندارد) و به این جهان دل می بندند ( و برای جهان دیگر ، تلاش نمی نمایند )، و از آیات ( قرآنی و نشانه های جهانی ) ما غافل و بی توجّه می مانند. چنین کسانی جایگاهشان دوزخ است به سبب کارهایی که می کنند .
بعضی از مردم به هدف والایی که همان دیدار خداوند است امید ندارند و به دنیای دیگری که وجود دارد توجّه نمی کنند و به این دنیای ناپایدار و فانی اهمیّت می دهند و به آن دل بسته اند چنین افرادی مرتکب گناهانی می شوند و در نتیجه به آتش دوزخ کشانده می شوند پس ارتکاب این گونه اعمال هم نتیجه اعتقادات فاسد آن ها است. (ر.ک : طباطبایی، المیزان، ج ۱۰، صص ۱۵ ـ ۱۷ ؛ ر.ک : مدرسی، تفسیر هدایت، ج ۴، صص ۲۸۱ ـ ۲۸۳ ؛ ر.ک : قرشی، احسن الحدیث، ج ۴، ص ۳۵۲ ؛ ر.ک : طیب، اطیب البیان، ج ۶، صص ۳۵۰ ـ ۳۵۱ ) .
پس دنیا طلبی که همان علاقه به مال و فرزند و …. است منشأ هوی پرستی می باشد. و نیز در سوره لقمان آیه ۳۳ نیز آمده است که زندگی دنیا شما را فریب ندهد.
پس دنیا به هیچ عنوان انسان را فریب نمی دهد، بلکه این خود انسان است که به وسیله دنیا خود را فریب می دهد.
در آیه ۲۴ سوره جاثیه هم نیز آمده است: وَ قالوا ما هی اِلّا حَیا تُنا الدّنیا نَموتُ وَ نَحیا وَ ما یَهلِکُنا اِلّا الدّهر ُ وَ ما لَهم بِذالکَ مِن علمٍ اِن هم اِلّا یَظُنّونَ .
آن ها گفتند: (( چیزی جز همین زندگی دنیای ما در کارنیست؛ گروهی از ما می میرند و گروهی جای آن ها را می گیرند؛ و جز طبیعت و روزگار ما را هلاک نمی کند. )) آنان به این سخن که می گویند علمی ندارند، بله تنها حدس می زنند .
تفسیر نمونه ذیل آیه شریفه می گوید: که این آیه در این جا تنها از گروه خاصی از آن ها (منکران توحید) یعنی ” دهریین ” نام می برد، که مطلقاً وجود صانع حکیم را در عالم هستی انکار می کردند، در حالی که اکثر مشرکان ظاهراً به خدا ایمان داشتند و بت ها را شفیعان درگاه او می دانستند. آن ها گفتند: چیزی جز همین زندگی ما در کار نیست، گروهی از ما می میرند و گروهی زنده می شوند و جای آن ها را می گیرند، و نسل بشر همچنین تداوم می یابد و چیزی جز دهر و گذشت روزگار ما را هلاک نمی کند.
به این ترتیب هم ” معاد ” را انکار می کردند و هم ” مبدأ ” را. و آن ها روی معاد بیشتر تکیه می کردند به خاطر وحشتی بود که از آن داشتند، و تأثیری که ممکن بود در تغییر مسیر زندگی هوس آلود آن ها داشته باشد. پس آن ها تنها از گمان بی اساس خود پیروی می کنند، و گمان به هیچ وجه بی نیاز از حق نمی کند. (مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج ۲۱، صص ۲۶۹ ــ ۲۷۳ ) .
پس این آیه اشاره به این دارد که مشرکان ( دهریون )، حیات را منحصر در زندگی دنیا دانسته اند و منکر معادند.
ـ محدود شمردن زندگی به این دنیا، نمودی از ناشنوایی، نابینایی و حق ناپذیر بودن دهریون .
ـ هواپرستان، معتقد به منحصر بودن زندگی انسان در دنیا و پایان یافتن آن با مرگ .
ـ گناه پیشگی و هواپرستی، دارای پیوند با بی اعتقادی به حیات اخروی .
ـ ایمان به معاد و حیات اخروی، مستلزم دوری از گناه و هواپرستی .
اگر انسان بیش از این حدّ به دنیا توجّه کند، نگران آن باشد، به آن دل ببندد، به طور مستقل و به خاطر خودش آن ها را مورد توجّه قرار دهد و به آن اهتمام ورزد، چنین دید و دلبستگی، نشانه نادانی انسان و تاریکی دل وی خواهد بود؛ چرا که، اگر انسان معرفت یابد که در واقع، دنیا جای ماندن نیست بلکه ماهیّت آن زودگذر است و ما پیوسته در آن سیر می کنیم و نه در خواب و نه در بیداری حتّی یک لحظه، در آن توقّف نداریم، در هریک از فصول سال بیش از سه ماه از عمر خود را نمی توانیم در آن توقّف کنیم و تا به خود می آییم متوجّه می شویم که سال ها و فصل ها و ایّام آن گذشت، آری، سرا پا و به تمام معنی در حال تغییر و تحوّل و حرکت است به سوی جهانی که در آن ثبات و ابدیّت، حاکم است به سوی قرار و زندگی جاودانی و ماندن، جایی که ورای آن دیگر جایی نیست برای رفتن. و اگر انسان چنین توجّهی یافت نسبت به دنیا، بیش از حدّ لازم، دل نمی بندد. (مصباح یزدی، اخلاق در قرآن، ج ۱، ص ۲۰۰ ) .
و آیاتی نظیر ۲۱۲ بقره، ۱۴ آل عمران، ۲۴ نمل، ۷ روم و …. اشاره به این موضوع دارند. و این تعبیرات نشان می دهد که زرق و برق دنیای فریبنده یکی از موانع بر سر راه تکامل معنوی انسان است که تا این مانع را پشت سر ننهد راه به جایی نمی برد .
۲ . ۲ . ۲ . دنیا طلبی در نهج البلاغه :
دنیا دوستی و دنیا گرایی ریشه هواپرستی و بسیاری از گناهان می باشد . وقتی انسان اسیر محبّت دنیا شد، تمام تلاش خود را برای رسیدن به دنیا به کار می گیرد واین باعث می شود که نسبت به همه چیز کر و کور باشد. امام علی ( علیه السّلام ) در این زمینه به نمونه هایی اشاره کرده است.
در خطبه سوم نهج البلاغه که معروف به خطبه شقشقیه می باشد، زمینه و علت اصلی روی گرداندن پیمان شکنان از دستور خدا و رسولش (ص) درباره امامت امیرالمؤمنین (علیه السّلام) دنیاطلبی معرفی شده است، آن جا که پس از شکوه از خلفاء و پیمان شکنان [ ناکثین، قاسطین و مارقین ] می فرمایند:

T₂

T₁

در این طرح T₁: پیش‌آزمون، X: مداخله یا آموزش و T₂: پس‌آزمون است. مطالعه حاضر یک مطالعه شبه‌آزمایشی است که نخستین مشاهده با اجرای پیش‌آزمون صورت گرفته است. این طرح از دو گروه آزمایش و کنترل تشکیل شده است که هر دو گروه دو بار مورد آزمون حافظه فعال قرار می‌گیرند. اولین اندازه‌گیری با اجرای یک پیش‌آزمون و دومین اندازه‌گیری به وسیله یک پس‌آزمون صورت می‌گیرد.

جامعه آماری

جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی دانش آموزان نارساخوان پسر مقطع دوم تا پنجم ابتدایی شهرستان رشت در سال تحصیلی ۹۲-۱۳۹۱ بوده است.

نمونه و روش نمونه‌گیری

نمونه پژوهش شامل ۱۸ دانش آموز نارساخوان است که به طور تصادفی در دو گروه کنترل و آزمایش جایدهی شده‌اند. در هر گروه به تعداد برابر ۹ نفر شرکت کرده‌اند. برای انتخاب نمونه با توجه به مشکلات شدید در شناسایی افراد نارساخوان، روش نمونه‌گیری افراد مورد مطالعه در گام اول به صورت نمونه در دسترس بود ولی جایدهی افراد نمونه در دو گروه آزمایش و کنترل به روش تصادفی انجام گرفت. برای انتخاب افراد مورد مطالعه، معیارهایی برای انتخاب آنها در نظر گرفته شده است که به شرح زیر می‌باشد:

معیارهای ورود پژوهش

۱- مقطع تحصیلی دوم تا پنجم ابتدایی
۲- سن (۸ تا ۱۱)
۳- جنسیت (مذکر)
۴- نداشتن معلولیت دیگری غیر از نارساخوانی
۵- دارا بودن ضریب هوشی بالاتر از ۸۵ و پایین‌تر از ۱۱۵
۶- دارا بودن نمره پایین‌تر از ۵/۷۷ در آزمون نارساخوانی

معرفی ابزارهای پژوهش

۱- آزمون خواندن و نارساخوانی نما: به منظور تعیین وجود مشکل در خواندن آزمودنی‌ها از نظرات مربیان ویژه مراکز اختلال یادگیری و همچنین از آزمون خواندن و نارساخوانی نما (کرمی نوری و مرادی، ۱۳۸۷) استفاده شده است. با توجه به تنوع زبانی در ایران در این آزمون تلاش گردیده تا علاوه بر دانش آموزان فارسی زبان، دانش آموزان آذری زبان و کردی زبان نیز در مطالعه در نظر گرفته شوند تا علاوه بر مقایسه تفاوت‌های تاثیر زبان‌های مختلف در یادگیری زبان فارسی، آزمون خواندن و نارساخوانی در دو منطقه آذری‌نشین و کردنشین نیز تهیه و هنجاریابی شود. هدف این آزمون بررسی میزان ناتوانی خواندن دانش آموزان عادی دختر و پسر در دوره دبستان با ویژگی‌های دو زبانگی و یک زبانگی و تشخیص کودکان دارای مشکلات خواندن و نارساخوانی می‌باشد. آزمون خواندن و نارساخوانی شامل ۱۰ خرده آزمون است و پاسخ‌های درست هر خرده مقیاس با مراجعه به جدول پاسخ‌های درست محاسبه شده و سپس با مراجعه به جدول مربوط، نمره تراز شده به دست می‌آید؛ نمرات تراز شده برای هر پایه در هر شهرستان متفاوت است. آزمون حاضر روی ۱۶۱۴ دانش آموز در پنج پایه تحصیلی ابتدایی هنجاریابی شده است. پایایی این آزمون با بهره گرفتن از روش آلفای کرونباخ محاسبه شده که مقادیر آن برای خرده آزمون‌های مختلف بین ۴۳/۰ تا ۹۸/۰ به دست آمده است. میانگین این آزمون ۱۰۰ و انحراف استاندارد آن ۱۵ است (کرمی نوری و مردای، ۱۳۸۷). خرده آزمون‌های این مقیاس به شرح زیر می‌باشند:
الف) آزمون خواندن واژه‌ها: این آزمون شامل سه فهرست ۴۰ کلمه‌ای و در سه سطح کلمات با بسامد زیاد (مانند آهن، پارچه)، بسامد متوسط (مانند مورچه، بسکتبال)، و بسامد کم (سرب، شطرنج)؛ بر اساس گزارش قربانی (۱۳۹۲) آلفای کرونباخ در سه سطح به ترتیب ۹۸/۰، ۹۹/۰ و ۹۱/۰ می‌باشد.
ب) آزمون خواندن واژه‌های بدون معنی: در این آزمون، آزمودنی ۴۰ کلمه فاقد معنی (مانند سورا، دالیبال، شارکه) را می‌خواند؛ آلفای کرونباخ در پژوهش قربانی (۱۳۹۲)، ۸۵/۰ به دست آمده است.
پ) آزمون درک واژه‌ها: این آزمون شامل ۳۰ پرسش چهار گزینه‌ای است که دانش آموز باید یکی را به عنوان پاسخ درست انتخاب نماید (برای مثال قانونی یعنی: مجاز، مناسب، واقعی، نیک)؛ آلفای کرونباخ گزارش شده (قربانی، ۱۳۹۲)، ۶۵/۰ می‌باشد.
ج) آزمون درک متن: این آزمون شامل ده آزمون فرعی است (یک متن مشترک برای همه پایه‌ها و دو متن اختصاصی برای هر پایه) و ۸ پرسش چهار گزینه‌ای برای هر متن در نظر گرفته شده است (سنجاقک به دختر چه گفت؟).
د) آزمون قافیه‌ها: این آزمون از ۲۰ کلمه هم‌قافیه تشکیل شده که آزمودنی کلمه هدف را پیدا می‌کند (برای مثال هم قافیه آلو: آهو، هلو، پلو)؛ آلفای کرونباخ گزارش شده (قربانی، ۱۳۹۲) این خرده آزمون ۸۸/۰ است.
ر) آزمون نامیدن تصاویر: این آزمون شامل دو نسخه الف و ب است. هر نسخه دارای ۲۰ تصویر است و دانش آموز باید به هر شکل نگاه و نام آنها را یادآوری کند (برای مثال تصویر کشتی و فنجان)؛ آلفای کرونباخ در پژوهش قربانی(۱۳۹۲) ۷۵/۰ گزارش شده است.
ز) آزمون حذف آواها: این آزمون شامل ۳۰ واژه است. آزمودنی هر واژه را بعد از حذف صدای مورد نظر می‌گوید (مثلا کلمه گیلاس با حذف صدای /آس/)؛ آلفای کرونباخ گزارش شده (قربانی،۹۲۱۳) ۷۸/۰ می‌باشد.
ف) آزمون نشانه حروف: این خرده آزمون شامل سه حرف (آ، ر، ن) است. آزمودنی تعداد واژه‌هایی را که با این حرف شروع می‌شود، به یاد می‌آورد (برای مثال با حرف م: مادر، میز، ماسک)؛ قربانی در پژوهش خود (۱۳۹۲) آلفای کرونباخ این خرده آزمون را ۶۶/۰ گزارش کرده است.
ق) آزمون نشانه واژه‌ها: این خرده آزمون شامل ۶ مقوله (نام پسر، نام دختر، نام میوه‌ها، وسایل آشپزخانه، اعضای بدن و رنگ‌ها) است و آزمودنی تعداد واژه‌های مربوط به هر مقوله را در زمان مشخص یادآوری می‌کند؛ آلفای کرونباخ در پژوهش قربانی (۱۳۹۲) ۷۵/۰ آمده است.
ل) آزمون زنجیره کلمات: این آزمون از تعدادی زنجیره کلمات تشکیل شده است. در هر زنجیره ۳ یا ۴ کلمه با معنی وجود دارد. آزمودنی باید به هر زنجیره کلمه با دقت توجه کند و با کشیدن خط توسط مداد کلمات فارسی با معنی را از هم جدا کند (مثال: آمریکا/ گاو/ دست).
این آزمون به صورت انفرادی اجرا گردید و دانش آموزانی که ۵/۱ انحراف استاندارد پایین‌تر از میانگین این آزمون عمل کردند به عنوان دانش آموزان با مشکلات خواندن انتخاب شدند. حیدری و همکاران (۱۳۹۱) در پژوهشی تحت عنوان اثربخشی روش تصحیح ﻧﺎرﺳﺎﺧﻮاﻧﯽ دﯾﻮﯾﺲ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺧﻮاﻧﺪن ﮐﻮدﮐﺎن ﻧﺎرﺳﺎﺧﻮان ضریب آلفای کل آزمون را ۸۲/۰ و ضریب آلفای کرونباخ را ۷۱/۰ اعلام کردند.
۲- نرم‌افزار سنجش حافظه کاری: آزمون حافظه کاری دانیمن و کارپنتر (۱۹۸۰) شامل ۲۷ جمله است. این ۲۷ جمله به شش بخش دو، سه، چهار، پنج، شش و هفت جمله‌ای تقسیم شده است. جملات یکی یکی روی صفحه مانیتور ظاهر می‌شوند و حدود ۷ ثانیه روی صفحه می‌ماند و پس از یک وقفه یک و نیم ثانیه‌ای، جمله بعدی ظاهر می‌شود. در هر بخش، آزمودنی باید با دقت به جملات توجه کند و سپس دو پرسش را با تیک زدن مشخص کند: آیا هر جمله از نظر معنایی درست است یا نادرست؟ آخرین کلمه هر جمله کدام یک از ۷ کلمه‌ای است که می‌بیند؟ در بخش اول توانایی پردازش دانش آموز با تشخیص این امر که آیا جملات ارائه شده از لحاظ معنایی درست یا نادرست هستند و در بخش دوم میزان اندوزش هر دانش آموز با به خاطر سپردن آخرین کلمه هر جمله مورد سنجش قرار می‌گیرد. آزمون در هر مرحله دشوارتر و مستلزم توجه و دقت بیشتری می‌باشد. هر دانش آموز به صورت انفرادی مورد آزمون قرار گرفت. برای نمره‌گذاری آزمون حافظه کاری تعداد پاسخ‌های درست هر بخش بر تعداد کل جمله‌ها (۲۷ جمله) تقسیم شده و سپس عدد به دست آمده در عدد ۱۰۰ ضرب شده و نمره آن بخش به دست می‌آید. در نهایت نمره بخش اندوزش را با نمره بخش پردازش جمع نموده و حاصل تقسیم بر دو می‌شود تا نمره کل به دست آید؛ همبستگی این آزمون با آزمون استداد کلامی ۵۹/۰ است. همچنین با آزمون‌های ویژه درک مطلب مانند آزمون پرسش‌های واقعی برابر با ۷۲/۰ است و با آزمون پرسش‌های ضمایر اشاره برابر با ۹/۰ است (دانیمن و کارپنتر ۱۹۸۰).
پایایی بازآزمایی این تکلیف در مطالعه فریدمن و میاک ^[۲۳۵](۲۰۰۴)، با فاصله زمانی دو هفته ۸۱/۰، در مطالعه هیچ و همکاران (۲۰۰۱)، پس از یکسال ۷۱/۰، در مطالعه بکمان و همکاران (۲۰۰۷)، پس از هشت هفته ۷۰/۰ و در پژوهش مرادی و همکاران (۱۳۸۷) پس از سه هفته ۸۲/۰ گزارش شده است. در یک بررسی مقدماتی توسط حسن‌زاده و همکاران (۲۰۰۳) روی ۳۰ نفر از دانشجویان روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی، ضریب پایایی ۸۸/۰ و ضریب آلفای کرونباخ آن ۸۵/۰به دست آمده است. در پژوهش‌های دیگر (مجتبی‌زاده، ۱۳۸۵؛ قربانعلی‌زاده، ۱۳۸۵) ضریب پایایی این آزمون بر اساس محاسبه ضریب کودر ریچاردسون به ترتیب ۸۷/۰ و ۸۵/۰ گزارش شده است.

معرفی برنامه مداخله‌های

نرم‌افزار ان‌بک: تمرین DUAL N-BACK یک تکلیف تقویت حافظه فعال است که اولین بار توسط جگی^[۲۳۶] در یک پژوهش در سال ۲۰۰۸ به کار گرفته شده است. این تکلیف را در اصل کیرچنر^[۲۳۷] (۱۹۵۸)، به عنوان تکلیفی دیداری-فضایی با چهار مولفه قابل ارائه (۰ تا ۳ بک) و مک‌ورس^[۲۳۸] (۱۹۵۹) به عنوان یک تکلیف دیداری با بیش از ۶ مولفه معرفی کردند. گوینز^[۲۳۹] و همکاران (۱۹۹۰) از تکلیف ان‌بک تنها با یک مولفه (۳ بک) به عنوان یک تکلیف حافظه دیداری-حرکتی در حوزه علوم عصب‌شناختی استفاده کردند (سی‌جانیدس^[۲۴۰] و همکاران، ۱۹۹۷). در این برنامه کامپیوتری به طور معمول مربعی آبی در یک جدول ۸ خانه به صورت تصادفی چند ثانیه نمایان شده و هم زمان با آن یک حرف از حروف الفبا به صورت شنیداری پخش می‌شود. تکلیف آزمودنی این است که هر زمان هدف تصویری قبلی را مشاهد کرده کلید «A»، و در صورت شنیدن هدف شنیداری قبلی کلید «L»، و در صورت دیدن و شنیدن هدف‌های قبلی به طور همزمان هر دو کلید مذکور را در صفحه کیبورد فشار دهد. در صورتی که آزمودنی ۹۰ درصد اهداف را به درستی به یاد آورد، نرم‌افزار به صورت خودکار سطح دشواری تکالیف را بالا می‌برد و چنانچه آزمودنی کمتر از ۵۰ درصد اهداف را یادآوری کند خود به خود به مرحله قبل ارجاع داده می‌شود. به این صورت که آزمودنی موظف است به ترتیب ۳،۲،۱ تا ۱۲ محرک شنیداری و دیداری را به خاطر بسپارد. قسمت Dual در این تمرین به این معناست که فرد ملزم به یادآوری دو محرک است و قسمت N-Back نشان می‌دهد که آزمودنی چند مرحله قبل را باید به یاد داشته باشد تا درباره یکی بودن مکان یا صدا تصمیم‌گیری نموده و پاسخ دهد (جگی و همکاران، ۲۰۰۸).
تکلیف ان‌بک بر اساس ایده فرضی ساخته شده که شامل شماری از کنش‌های اجرایی است که مرتبط با رابطه بین حافظه فعال و هوش سیال است. این عملکردها عبارتند از: کنترل توجه، به روز رسانی و بازداری از مداخله (کانوی^[۲۴۱] و همکاران، ۲۰۰۳، جگی و همکاران،۲۰۰۹، کین^[۲۴۲] و همکاران، ۲۰۰۷). میلر و همکاران (۲۰۰۷) درپ ژوهشی برای بررسی میزان اعتبار تکلیف ان‌بک به عنوان یک ابزار روان‌شناختی عصبی ارزیابی حافظه فعال، دریافتند میزان دقت و درستی تکلیف ان‌بک با آزمون استروپ و آزمون TMT A^[243] همبستگی مثبت دارد. به منظور تعیین اثربخشی، این نرم‌افزار باید روزانه به مدت ۲۰ دقیه، ۴-۵ روز در هفته به آزمودنی ارائه شود.

شیوه اجرای پژوهش

مراحل اجرای این تحقیق به شرح زیر بوده است:
ابتدا فهرست دانش آموزانی که به دلیل مشکل در خواندن به مراکز اختلال یادگیری مراجعه کرده بودند گرفته شده و سپس به مدارسی که دانش آموزان مذکور در آنجا مشغول به تحصیل بودند رفته و از آنها آزمون تشخیص نارساخوانی گرفته شد؛ همین طور برای اطمینان از داشتن هوشبهر عادی این دانش آموزان با مقیاس تجدید نظر شده و کسلر کودکان مورد آزمون قرار گرفتند. بدین ترتیب از مجموع ۳۰ دانش آموز مشکوک به نارساخوانی، با در نظر گرفتن معیارهای ورود به پژوهش، ۲۰ نفر انتخاب شده که طی مراحل آموزش ۲ نفر ریزش کرده و افراد نمونه به ۱۸ نفر رسیدند. همه افراد نمونه با نرم‌افزار سنجش حافظه‌کاری مورد سنجش قرار گرفتند، سپس در مرحله بعد افراد نمونه به دو گروه ۹ نفره آزمایش و کنترل به صورت تصادفی تقسیم شدند. به افراد گروه آزمایش در ۳۰ جلسه ۲۰ دقیقه‌ای چهار روز در هفته نرم‌افزار ان‌بک آموزش داده شد. در پایان نیز همه افراد نمونه با نرم‌افزار سنجش حافظه کاری مورد بررسی مجدد قرار گرفتند. علاوه بر این به دلیل کامل و جامع بودن آزمون خواندن و نارساخوانی نما و نیز دارا بودن جنبه­ های آموزشی و درمانی این آزمون، به منظور تعیین اثربخشی نرم‌افزار ان‌بک بر توانایی خواندن دانش آموزان نارساخوان، دوباره از همه افراد نمونه آزمون مذکور به عمل آمد.

روش‌های تجزیه و تحلیل داده‌ها

در این پژوهش برای تجزیه و تحلیل داده‌های به دست آمده از روش‌های آمار توصیفی مانند میانگین و انحراف استاندارد و از روش استنباطی تحلیل کوواریانس استفاده شده است.

فصل چهارم

یافته‌ها

پیش‌درآمد

در این فصل یافته‌های توصیفی و استنباطی حاصل از تجزیه و تحلیل داده‌های پژوهش گزارش می‌شود. بدین ترتیب که ابتدا شاخص‌های توصیفی شامل میانگین، انحراف استاندارد جهت بررسی پراکندگی‌ها و یافته‌های استنباطی در قالب بررسی فرضیه‌های پژوهش ارائه می‌گردد.

شاخص‌های توصیفی

در جدول‌های (۴-۱ و ۲-۴) شاخص‌های توصیفی متغیرهای مورد مطالعه برای نمونه مورد بررسی شامل میانگین و انحراف استاندارد در پیش‌آزمون و پس‌آزمون به تفکیک گروه‌ها ارائه شده‌اند.

۱۹۹/۰

سطح معنی داری

با توجه به نتیجه آزمون، هر متغیری که سطح معنی داری آن بیشتر از ۵ درصد باشد فرض نرمال بودن آن پذیرفته می شود، ولی اگر کمتر از ۵ درصد باشد، به این معنی است که ادعای نرمال بودن توزیع متغیر پذیرفته نمی شود.با توجه به تست نرمال بودن وخروجی آزمون نتیجه می گیریم، تمامی متغیرها به علت بزرگ بودن سطح معنی داری از ۵ درصد دارای توزیع نرمال می باشند.

۴-۶- آزمون فرضیه های پژوهش

در این بخش ، آزمون فرضیه های پژوهش به تفکیک پایه های چهارم ، پنجم و ششم ارائه می گردد.از آنجایی که اطلاعات جمع آوری شده ی مربوط به پایه های چهارم ، پنجم و ششم دارای توزیع نرمال بودند، بنابراین از ضریب همبستگی پیرسون برای بررسی ارتباط بین متغیرها استفاده می گردد.

۴-۶-۱- فرضیه ی اول
H₀ :بین رکورد های حاصل از آزمون دراز و نشست دانش آموزان دختربا ترکیب بدن آنها رابطه معنی داری وجود ندارد.
H₁ :بین رکورد های حاصل از آزمون دراز و نشست دانش آموزان دختربا ترکیب بدن آنها رابطه معنی داری وجود دارد.
جدول ۴-۲۲٫ نتیجه ی آزمون ضریب همبستگی بین درازنشست و ترکیب توده ی بدن برای پایه ی چهارم ، پنجم و ششم مدارس دولتی

پایه ششم

پایه پنجم

پایه چهارم

۱۶۲/۰

۱۷۷/۰

۱۵۹/۰

آزمون درازنشست و ترکیب توده ی بدن

جدول ۴-۲۳٫ نتیجه ی آزمون ضریب همبستگی بین درازنشست و ترکیب توده ی بدن برای پایه ی چهارم ، پنجم و ششم مدارس غیرانتفاعی

پایه ششم

پایه پنجم

پایه چهارم

۲۲۴/۰

۱۴۸/۰

۱۴۷/۰

آزمون درازنشست و ترکیب توده ی بدن

با توجه به جدول (۴-۲۲) که نتیجه ی آزمون فرضیه ی اول برای پایه ی چهارم مدارس دولتی را نشان می دهد ، می توان گفت : از آنجایی که مقدار سطح معنی داری برای این آزمون کمتر از ۵ درصد می باشد ( sig = 0.025) ، بنابراین بین دو متغیر درازنشست و ترکیب توده ی بدن رابطه معنی داری وجود دارد.
با توجه به جدول (۴-۲۳) که نتیجه ی آزمون فرضیه ی اول برای پایه ی چهارم مدارس غیرانتفاعی را نشان می دهد ، می توان گفت : از آنجایی که مقدار سطح معنی داری برای این آزمون کمتر از ۵ درصد می باشد ( sig = 0.037) ، بنابراین بین دو متغیر درازنشست و ترکیب توده ی بدن رابطه معنی داری وجود دارد.
با توجه به جدول (۴-۲۲) که نتیجه ی آزمون فرضیه ی اول برای پایه ی پنجم مدارس دولتی را نشان می دهد ، می توان گفت : از آنجایی که مقدار سطح معنی داری برای این آزمون کمتر از ۵ درصد می باشد ( sig = 0.012) ، بنابراین بین دو متغیر درازنشست و ترکیب توده ی بدن رابطه معنی داری وجود دارد.
با توجه به جدول (۴-۲۳) که نتیجه ی آزمون فرضیه ی اول برای پایه ی پنجم مدارس غیرانتفاعی را نشان می دهد ، می توان گفت : از آنجایی که مقدار سطح معنی داری برای این آزمون کمتر از ۵ درصد می باشد ( sig = 0.036) ، بنابراین بین دو متغیر درازنشست و ترکیب توده ی بدن رابطه معنی داری وجود دارد.
با توجه به جدول (۴-۲۲) که نتیجه ی آزمون فرضیه ی اول برای پایه ی ششممدارس دولتیرا نشان می دهد ، می توان گفت : از آنجایی که مقدار سطح معنی داری برای این آزمون کمتر از ۵ درصد می باشد ( sig = 0.022) ، بنابراین بین دو متغیر درازنشست و ترکیب توده ی بدن رابطه معنی داری وجود دارد.