شاخص های بهره وری عمومی به دو دسته شاخص های بهره وری جزئی و شاخص بهره وری کل عوامل تولید تقسیم بندی می شوند . در شاخص های بهره وری جزئی ارتباط ستاده با یک نهاده مورد توجه قرار می گیرد . در حالیکه در شاخص های بهروری کل عوامل تولید، ارتباط ستاده با کل نهاده ها مورد بررسی قرار می گیرد.
۱-شاخص بهره وری جزئی
شاخص بهره وری جزئی، حاصل نسبت خروجی سازمان (ارزش افزوده)به یکی از داده ها (ورودیها) است.
شاخص های بهره وری جزئی مهم شامل پنج شاخص به شرح زیر می باشند.

 

    • شاخص بهره وری نیروی کار

 

    • شاخص بهره وری هزینه شاغلین (رقابت پذیری نیروی کار)

 

    • شاخص بهره وری سرمایه

 

    • شاخص بهره وری انرژی

 

    • شاخص بهره وری مصارف واسطه

 

    • شاخص بهره وری نیروی کار

 

این شاخص از تقسیم ارزش افزوده به تعداد شاغلین سازمان حاصل می شود. در صورتی که اطلاعات نفر ماه، نفر روز و یا نفر ساعت کار انجام شده در دسترس باشد، در این صورت در مخرج کسر شاخص بهره وری نیروی کار، به جای تعداد شاغلین از این اطلاعات استفاده خواهد شد. بدیهی است که این نوع شاخص، بهره وری نیروی کار را با دقت بازتری نشان می دهد.
واحد این شاخص ریال بر شاغل، یا نفر ماه، یا نفر روز و یا نفر ساعت می باشد. این شاخص نشان می دهد که هر شاغل در یک دوره بررسی چه میزان ارزش افزوده ایجاد کرده است.
= بهره وری نیروی کار
منظور از تعداد شاغلین، تعداد کل شاغلین رسمی و یا قراردادی سازمان می باشد که دارای احکام استخدامی بوده و حقوق ومزایای خود را به طور ماهانه از سازمان دریافت می کنند. افرادی که در استخدام سازمان های دیگر بوده و به صورت پاره وقت و یا تمام وقت در خدمت سازمان می باشند جزء شاغلین سازمان محسوب نمی شوند.

 

    • شاخص بهره وری هزینه شاغلین(رقابت پذیری نیروی کار)

 

این شاخص از تقسیم ارزش افزوده بر جبران خدمات شاغلین به دست می آید. واحد این شاخص نسبت می باشد. مفهوم این شاخص آن است که به ازای یک واحد ریالی جبران خدمات پرداخت شده به شاغلین چه میزان ارزش افزوده برای سازمان ایجاد شده است.
پایان نامه - مقاله
=بهره وری هزینه شاغلین

 

    • شاخص بهره وری سرمایه

 

این شاخص از تقسیم ارزش افزوده بر ارزش موجودی اموال سرمایه ای ثابت حاصل می شود. در محاسبه این شاخص برخی مواقع به جای ارزش اموال سرمایه ای ثابت از ارزش دارایی های ثابت استفاده می شود.
=بهره وری سرمایه
این شاخص نشان می دهد که در قبال یک واحد(مثلا ی میلیون ریال)سرمایه ثابت مورد استفاده چه میزان ارزش افزوده حاصل شده است.

 

    • شاخص بهره وری انرژی

 

این شاخص از تقسیم ارزش افزوده بر مقدار انرژی مصرف شده به دست می آید. این شاخص برای کشورهایی که از نظر ذخایر سوخت فسیلی در مضیقه هستند بسیار حایز اهمیت می باشد. همچنین این شاخص از طریق تقسیم ارزش افزوده بر ارزش انرژی مصرف شده نیز محاسبه می شود. در این صورت واحد این شاخص نسبت خواهد بود.
=بهره وری انرژی
این شاخص نشان می دهد که در قبال مصرف ی واحد انرژی چه میزان ارزش افزوده ایجاد شده است.

 

    • شاخص بهره وری مصارف واسطه

 

این شاخص از طریق تقسیم ارزش افزوده بر ارزش مصارف واسطه محاسبه می شود. واحد این شاخص نسبت می باشد. این شاخص نشان می دهد که در قبال مصرف یک واحد مصارف واسطه (مثلا ی میلیون ریال)چند میلیون ریال ارزش افزوده ایجاد شده است.
=بهره وری ارزش مواد
۲- شاخص بهره وری کل عوامل تولید
شاخص بهره وری کل عوامل تولید حاصل تقسیم کل ستاده های سازمان یا ارزش افزوده به کل نهاده ها می باشد. این شاخص تأثیر مشترک همه ورودی ها در تولید خروجی را منعکس می کند. اطلاعات لازم برای محاسبه این نوع بهره وری نسبتا به دشواری قابل دستیابی است. برای اندازه گیری این شاخص روش های متفاوتی وجود دارد که به دو مورد از آنها به شرح زیر اشاره می شود.
=بهره وری کل عوامل تولید
این شاخص نشان می دهد که در قبال یک واحد نهاده مصرفی چه میزان ستاده حاصل شده است. اگر حاصل بزرگتر از یک باشد، سازمان بهره ور و اگر کوچکتر از یک باشد سازمان غیر بهره ور می باشد.
=بهره وری کل عوامل تولید
که در آن L نیروی کار ، k سرمایه ثابت،a ضریب کشش کار نسبت به تولید و B ضریب کشش سرمایه نسبت به تولید می باشد.در حالی که روش اول در اکثر سازمان ها قابل محاسبه است، روش دوم در سطح بنگاه های اقتصادی و بخش های اقتصادی و کل اقتصاد ملی معمولا مورد محاسبه قرار می گیرد (مرکز برنامه ریزی و فناوری اطلاعات،۱۳۹۱).
۲-۲۸-۲- شاخص بهره وری اختصاصی
شاخص های بهره وری اختصاصی کسرهایی هستند که صورت آنها ستاده ها و مخرج آنها داده های مربوط به یک سازمان یا یک فرایند سازمان هستند. شاخص های اختصاصی در ارتباط مستقیم با ماموریت های خاص هر سازمان تعریف می شوند که حالت عمومی و عام نداشته و ویژه آن سازمان می باشند. از شاخص های بهره وری اختصاصی می توان برای مقایسه عملکرد سازمان در یک زمینه کاری خاص طی سال های مختلف و یا بین واحدهای مختلف استفاده نمود(مرکز برنامه ریزی و فناوری اطلاعات،۱۳۹۱).
۲-۳۱- پیشینه پژوهش
در ادامه خلاصه تعدادی از تحقیقات انجام شده در ارتباط با موضوع در ایران و جهان ارائه می شود.
۲-۳۱-۱- پژوهش های داخلی

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...