رکن مادی بیشتر جرایم تهدید علیه بهداشت عمومی و آلودگی محیط زیست ناشی از فعل (رفتار مثبت مادی) است. اعمالی مانند: آلوده کردن، توزیع کردن، ریختن، پخش و منتشر کردن، عرضه کردن، که در قوانین و مقررات مختلف مورد توجه قرار گرفته است.
در ماده ۶۸۸ قانون مجازات اسلامی، تمام مصادیقی که نام برده شده است حاکی از رکن مادی ناشی از فعل است مانند: آلوده کردن آب آشامیدنی، توزیع آب آشامیدنی آلوده، دفع غیربهداشتی فضولات انسانی، ریختن مواد مسموم کننده در رودخانه‌ها و زباله در خیابان‌ها.
به همین ترتیب اگر سایر قوانین و مقررات مربوط را مورد بررسی قرار دهیم، خواهیم دید که عنصر مادی بیشتر جرایم مورد بحث را رفتار فیزیکی مثبت تشکیل می‌دهد.
در قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا از استفاده کردن از وسایل نقلیه آلاینده، احداث کارگاه‌ها، نیروگاه‌ها و کارخانجات برخلاف ضوابط و یا اشتغال همراه با آلوده کردن محیط زیست، پخش و انتشار مواد آلاینده، سوزاندن و انباشتن زباله و نخاله و ایجاد صداهای آلاینده به عنوان جرایم تهدید علیه بهداشت عمومی و آلودگی محیط زیست یاد شده است.
همچنین، در قانون حفاظت دریا و رودخانه‌های مرزی از آلودگی با مواد نفتی از آلوده کردن رودخانه‌ها یاد شده است.
که رکن مادی این جرایم که در مواد گوناگون این قوانین مورد توجه قرار گرفته‌اند، ناشی از فعل است.
بند دوم - ترک فعل
رکن مادی جرایم تهدید علیه بهداشت عمومی وآلودگی محیط زیست در موارد اندکی رفتار منفی یا ترک فعل است. یکی از قوانینی که از تحقیق جرم زیست محیطی ناشی از ترک فعل سخن گفته است، قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا است. در ماده ۵ این قانون نگرفتن گواهینامه مخصوص مربوط به رعایت حد مجاز خروجی آلاینده‌های هوا، در ماده ۷ رعایت نکردن محدودیت و یا ممنوعیت موقت زمانی، مکانی و نوعی برای منابع آلوده کننده، جرم تلقی شده است.

با در نظر گرفتن نوع جرایمی که در مواد ۵ و ۷ قانون یاد شده در ارتباط با جرم زیست محیطی ناشی از ترک فعل مطرح شده است (که نمونه‌های دیگر نیز مشابه همین موارد هستند)، و نیز جرایم ناشی از فعل که در قسمت قبل مورد بررسی قرار گرفت این نتیجه حاصل می‌شود که، اصولاً آن چه سبب ورود خسارت به محیط زیست می‌شود و آن را آلوده می‌کند اقدام اشخاص و یا به عبارت دیگر، رفتار مثبت مادی است نه ترک فعل.
گفتار دوم- موضوع جرم
بخش دیگری که در عنصر مادی جرایم تهدید علیه بهداشت عمومی وآلودگی محیط زیست مانند دیگر جرایم وجود دارد، موضوع جرم است. هر چند جرایم زیست محیطی دارای یک مفهوم عام و کلی جرم آلودگی محیط زیست هستند، امّا از آن جا که هر کدام از آنها یک یا چند مورد از ابعاد و اجزای گوناگون محیط زیست را شامل می‌شوند، بنابراین موضوع هر یک از آنها نیز در اجزا با یکدیگر متفاوت خواهد بود، مانند ایجاد آب، هوا، خاک و صوت.
در ماده ۲۲ قانون نحوه جلوگیری هوا آمده است: «پخش و انتشار هر نوع مواد آلوده کننده هوا بیش از حد مجاز از منابع تجاری، خانگی و متفرقه در هوای آزاد ممنوع است.»
به این ترتیب مشخص می‌شود که موضوع این جرم، آلودگی هوا بیش از حد مجاز است. شخصی که موجب پخش و یا منتشر شدن موادی می‌شود که آلودگی هوا را به دنبال بیاورد و این آلودکی نیز از میزان مجاز بیشتر باشد، مرتکب یک جرم زیست محیطی در رهگذر آلودگی هوا شده است. بدیهی است بر طبق قسمت دوم این ماده، حد مجاز موضوع آن، توسط سازمان حفاظت محیط زیست تهیه می‌شود و به تصویب هیأت وزیرا ن می‌رسد.
در ماده ۲۴ این قانون آمده است: «سوزاندن و انباشتن زباله‌های شهری و خانگی و هر گونه نخاله در معابر عمومی و فضای باز ممنوع است». براساس این ماده آن چه که موضوع این جرم را تشکیل می‌دهد آن است که زباله شهری و خانگی و نخاله در فضای باز و معابر عمومی مانند کوچه و خیابان سوزانده شده و یا انباشته شود و به این ترتیب محیط زیست با آلودگی روبرو شود. پس انباشتن و یا سوزاندن زباله و نخاله در فضایی که به آسانی قابل انتشار و پخش شدن و گسترش یافتن است، به منزله تحقق جرم زیست محیطی است.
همچنین، از عبارت این ماده می‌توان استفاده کرد که اگر زباله و نخاله در مکان عمومی و فضای باز قرار نگیرد، مانند آن که در دورن محیط بسته منزل یا محیط کارگاه باشد، و یا آن که سوزانده و یا گردآوری نشود، موضوع این جرم تحقق نیافته است. پس درباره این جرم زیست محیطی و موضوع آن چند نکته وجود دارد که عبارتند از ۱ـ انباشتن یا سوزاندن زباله ۲ـ انباشتن و یا سوزاندن نخاله ۳ـ انباشتن و یا آتش زدن زباله و یا نخاله در فضای باز ۴ـ آتش زدن و یا انباشتن نخاله و یا زباله در معابر عمومی.
موضوع دیگری که در زمره جرایم زیست محیطی مطرح است، آلودگی صوتی است. این جرم موضوع ماده ۲۷ قانون یاد شده در بالاست. در این ماده آمده است: «ایجاد هر گونه آلودگی صوتی بیش از حد مجاز ممنوع می‌باشد…» به این ترتیب، به وجود آوردن هر گونه آلودگی صوتی که بیشتر از حد مجازی باشد که در آیین‌نامه مربوطه پیش‌بینی می‌شود، جرم خواهد بود. بنابراین، موضوع این جرم نوع خاصی از آلودگی صوتی نیست. یعنی این آلودگی صوتی می‌تواند ناشی از وسایل و دستگاه‌های موجود در کارگاه‌ها و کارخانجات باشد، و می‌تواند راه‌های دیگر پدید آید. همچنین باید فراتر از میزانی باشد که مجاز شمرده شده است. پس آن چه که در رابطه با موضوع این جرم است عبارت است، ۱ـ وقوع آلایندگی صوتی ـ ۲ـ اشکال مختلف آلایندگی صوتی ۳ـ رعایت نکردن حد مجاز.
گفتار سوم: وسیله
یکی دیگر از اجزای رکن مادی جرم وسیله ارتکاب جرم است. در بیشتر جرایم تهدید علیه بهداشت عمومی وآلودگی محیط زیست وسیله نقشی در وقوع آنها ندارد. به موجب ماده ۴۶ قانون توزیع عادلانه آب، آلوده کردن آب ممنوع است و این آلوده کردن می‌تواند از هر راه و به هر وسیله‌ای باشد، زیرا در این ماده هیچگونه اشاره‌ای به این موضوع که چگونه این آلودگی حاصل شود، نشده است.
. در ماده ۲۷ قانون نحوه جلوگیری هوا ایجاد هر گونه آلودگی صوتی که بیشتر از حد مجاز باشد جرم دانسته شده است. آن چه که مورد توجه قانونگذار در این ماده قرار گرفته است. بروز آلودگی صوتی است، بدون توجه به آن که این آلودگی از چه طریقی به وجود آید. به این ترتیب این آلودگی صوتی می‌تواند از راه چگونگی استفاده از وسایل ارتباط جمعی پدید آید یا از راه استفاده از دستگاه‌ها و ابزارآلات صنعتی تحقق پیدا کند، بدون تردید نوع وسیله تأثیری در شکل‌گیری موضوع این جرم ندارد.
گفتار چهارم: نتیجه
در بسیاری از جرایم عمدی برای آن که عملی جرم شناخته شود، باید زیان و صدمه‌ای از آن ناشی شده باشد و در صورتی که در نتیجه ارتکاب عمل زیانی پدید نیاید، مقنن مرتکب آن را دارای مسئولیت کیفری نمی‌داند. در بعضی دیگر از جرایم عمدی چنین نیست، یعنی تحقق جرم و مسئولیت کیفری منوط به پدید آمدن خسارت و یا صدمه نیست.
بسیاری از جرایم تهدید علیه بهداشت عمومی وآلودگی محیط زیست عمدی هستند و هر دو شکل یاد شده را در بر می‌گیرند. به عبارت دیگر، برخی از این جرایم، مقید و پاره‌ای دیگر مطلق هستند.لازم به توضیح است که تعداد جرایم مقید بسیار اندک است.در بررسی عنصر معنوی به جرایم عمدی مقید و مطلق اشاره خواهد شد.
گفتار پنجم :رابطه سببیت
موضوع دیگری که در رکن مادی پاره‌ای از جرایم مانند برخی از جرایم تهدید علیه بهداشت عمومی وآلودگی محیط زیست مطرح است، رابطه سببیت است. یعنی باید میان فعل شخص و نتیجه مجرمانه رابطه علت و معلولی وجود داشته باشد. در جرایم مقید یکی از اجزای عنصر مادی آنها رابطه سببیت است. یعنی نتیجه مجرمانه‌ای که حاصل شده است را به هر کسی که بتوان نسبت داد او مجرم خواهد بود و اوست که جرم و این نتیجه حاصله را مرتکب شده است. بنابراین وجود چنین رابطه‌ای در این گونه جرایم (مقید) لازم است.
در آن دسته جرایم تهدید علیه بهداشت عمومی وآلودگی محیط زیست که مقید هستند مانند از بین بردن آبزیان از راه آلوده کردن آب باید میان نتیجه مجرمانه مانند مرگ آبزیان و اقدام آلاینده مرتکب رابطه‌ علیت وجود داشته باشد تا بتوان وقوع این جرم را به او نیست داد و او را به مجازات مقرر رساند.
مبحث سوم : عنصر معنوی جرم
برای آنکه بتوان جرمی را منتسب به فردی کرده و او را در برابر انجام آن مجازات کرد علاوه بر عنصر قانونی، مبتنی بر پیش‌بینی رفتار مجرمانه در قانون جزا و عنصر مادی جرم، شامل وقوع عمل در خارج، باید عمل مزبور از اراده مرتکب ناشی شده باشد؛ در واقع باید میان عمل و شخص عامل رابطه روانی (یا رابطه ارادی) موجود باشد که آن را عنصر اخلاقی (یا روانی یا معنوی) می‌نامند.^[۱۱۴]
اراده در لغت عبارت است از خواستن، طلب کردن، قصد و آهنگ و عزم^[۱۱۵] و اراده ارتکاب جرم عبارت است از خواستن انجام عمل مجرمانه؛^[۱۱۶] بنابراین اگر شخصی بداند که مالی متعلق به غیر است ولی آن را بردارد مرتکب جرم شده است.
بحث درباره آزاد بودن یا مجبور بودن انسان در انجام اعمال و رفتارش از جمله مسائلی است که از دیرباز ذهن کنجکاو بشر را به خود مشغول کرده است. برخی از اندیشمندان و صاحبان مکاتب مثل طرفداران مکتب تحققی و اثباتی اعتقاد به عدم آزادی اراده انسان دارند و برخی دیگر مثل طرفداران مکتب کلاسیک آن را آزاد می‌دانند؛ اما نظر صحیح‌تر که فقه تشیع نیز بر مبنای روایتی از ائمه آن را پذیرفته است نظریه بینابین است.^[۱۱۷]
باید توجه داشت که در کلیه جرایم اعم از عمدی و غیر عمدی اراده ارتکاب جرم وجود دارد و قانون‌گذار فقط انجام عمل ارادی را مجازات می‌کند. بنابراین حتی در صدمات بدنی ناشی از حوادث رانندگی و مستی نیز شخص مرتکب واجد اراده بوده و با وجود همین اراده است که راننده اتومبیل را به راه انداخته است. در واقع راندن اتومبیل مورد اراده و خواست راننده است و فقط نتیجه آن که صدمات بدنی بوده، مورد نظر و مقصود راننده نبوده است. در صورت فقدان اراده ارتکاب فعل، تحقق جرم منتفی است.^[۱۱۸] پس اگر فردی براثر اعمال غیر ارادی اعم از ۱. عکس العمل‌های طبیعی انسان مثل دهن‌دره و رعشه ۲. اجبار مادی یا معنوی مثل بستن دست و پا و خوراندن شراب ۳. خواب و بیهوشی ۴. هیپنوتیزم و… مرتکب فعلی که در حالت عادی جرم است بشود مجازات نمی‌شود.^[۱۱۹]
ارتکاب عمل نیز، به خودی خود دلیل وجود عنصر معنوی یا روانی نیست و باید تقصیر مرتکب در انجام عمل احراز شود. آنچه تقصیر در معنای عام نامیده می‌شود یا بر پایه عمد با مبتنی بر خطاست؛ عمد عنصر روانی آن دسته از جرایمی است که اصطلاحا جرایم عمدی نام دارند و خطای جزایی عنصر روانی جرایم خطایی.^[۱۲۰] برای مطالعه دقیق‌تر عنصر روانی هر یک از این دو حالت را به صورت مجزا بررسی کرده و در پایان نگاهی می‌کنیم به عنصر روانی جرایم صرفا مادی.
عمد در لغت به معنای به قصد، کاری را انجام دادن آمده است.^[۱۲۱] برای تحقق عنصر روانی در جرایم عمدی باید قصد مجرمانه وجود داشته باشد. قصد مجرمانه در قانون تعریف نشده است بلکه قانون‌گذار غالبا با بهره گرفتن از عناوین گوناگونی در عبارات قانونی آن را مشخص و بیان کرده.^[۱۲۲] برخی از این عناوین عبارتند از: به قصد کشتن، به قصد سرقت، به قصد سوء خیانت، به قصد استفاده نا مشروع، به قصد کمک به دشمن، به قصد برهم زدن امنیت، به قصد اضرار به غیر، به قصد متهم کردن غیر و به قصد اخفاء با نیت فساد عالما و عامدا، با علم و اطلاع و…
در تعریف باید گفت عمد عبارت است از هدایت اراده انسان به سوی منظوری که انجام یا عدم انجام آن را قانون‌گذار منع یا امر نموده است.^[۱۲۳]
با توجه به تعریف ارائه شده، در عمد یا قصد مجرمانه سه عامل وجود دارد:

1. 1. داشتن اراده که همان‌طور که بیان شده عنصر مشترک جرایم عمد و غیر عمد است؛

1. 1. خواستن عمل (قصد فعل)؛

1. 1. خواستن نتیجه مجرمانه حاصل از عمل (قصد نتیجه).^[۱۲۴]

بنابراین در جرایم عمدی فعل و نتیجه آن هر دو مورد اراده و خواست عامل است. به عبارت دیگر هرگاه مجرم نتیجه عملی را که به او نسبت داده شده قبلا در نظر گرفته و با توجه به نتیجه مجرمانه، عمل را انجام داده باشد در واقع مرتکب جرم عمدی شده است.^[۱۲۵]
عده ای عاملی چهارمی را نیز در تحقق قصد مجرمانه شرط دانسته اند که آن عامل آگاهی می‌باشد. منظور ازآگاهی معرفت فاعل هم به کیفیت فعل مجرمانه و هم به نامشروع بودن آن است. به عبارت دیگر فرض را باید بر این گذاشت که فاعل توان درک درست عمل مجرمانه را داشته و خواسته است دقیقا عملی مرتکب شود که قانون‌گذار به حرمت آن حکم داده است. در یک کلام فاعل نه به موضوع جهل داشته است و نه به حکم قانونی آن.^[۱۲۶] البته باید توجه داشت که آگاهی همگان ازاحکام و قوانین در اغلب نظام های کیفری اماره‌ای مطلق و غیرقابل رد است؛ یعنی فرض بر این است که عموم شهروندان از قوانین اطلاع دارند و کسی نمی‌تواند ادعای خلاف آن را بکند مگر به صورت استثناء.^[۱۲۷]
انگیزه عبارت از نفع یا اشتیاقی است که مجرم را به ارتکاب جرم سوق می‌دهد. انگیزه ممکن است در هر جرمی مختلف باشد مثلا در سرقت ممکن است انگیزه گاهی حرص و گاهی احتیاج شدید و بالاخره گاهی بشر دوستی باشد.^[۱۲۸] با این همه انگیزه در ماهیت عمل مجرمانه تأثیر ندارد اما مطابق بند۳ ماده۲۲ ق.م.ا ممکن است از عوامل مخففه مجازات محسوب شود.
سوء‌نیت عام به معنای عزم ارتکاب فعلی است که قانون‌گذار آن را منع نموده است. گاهی داشتن سوءنیت عام برای جرم‌انگاری یک عمل کافی نیست و قانون‌گذار وجود جرم را منوط به داشتن قصد مشخص و صریحی کرده است که فاعل برای تحقق آن کوشیده است برای مثال در جرم قتل صرف ایذاء و آزار عمدی مجنی‌علیه کفایت نمی‌کند بلکه فاعل باید در تحصیل نتیجه خلاف قانون یعنی کشتن او نیز عامد باشد تا بتوان فعل ارتکابی را قتل عمد شناخت درحالی‌که در جرم ایراد ضرب و جرح وجود سوءنیت عام در فعل زدن کافی است و لازم نیست مرتکب قصد صدمه زدن داشته باشد تا ضارب شناخته شود.^[۱۲۹]
سوءنیت ساده در مواردی است که ارتکاب جرم مسبوق به تفکر و طرح نقشه قبلی نباشد. چنین سوءنیتی موجب مجازات معمولی است در مقابل ممکن است ارتکاب جرم مسبوق به تفکر و طرح نقشه قبلی باشد.^[۱۳۰] در بعضی از نظام های جزایی سوءنیتی که تؤام با اندیشه قبلی باشد باعث تحمل مجازات شدیدتری می‌گردد. اما در ق.م.ا مقررات صریحی در این زمینه پیش‌بینی نشده است.^[۱۳۱]
چنانچه مرتکب جرم عمدی قبلا عواقب و نتیجه خاص و معین حاصل از عمل خود را پیش‌بینی و مورد توجه قرار داده باشد و با اراده و اختیار و در نظر گرفتن آن نتیجه خاص، عملیات اجرایی جرم را به انجام برساند، قصد مجرمانه او را سوءنیت معین می‌نامند. مثل هدف قراردادن شخص الف و کشتن او توسط تفنگ. اما گاهی با اینکه مرتکب جرم عمدی قصد ارتکاب جرم را دارد ولی نتیجه خاص و معین حاصل از جرم، برای او قابل پیش‌بینی نیست و از نظر او مجهول است مثل سارقین مسلحی که برای فرار از دست پلیس به طرف هرکسی تیراندازی می‌کنند.^[۱۳۲]
در سوءنیت جازم مرتکب عمل مجرمانه به طور قطع خواستار نتیجه عمل مجرمانه است مانند کسی که به قصد قتل به دیگری تیراندازی کرده و او را می‌کشد. در صورتی که مجرم قصد ارتکاب عمل را داشته باشد، نتیجه عمل خویش را نیز پیش بینی کند ولی خواستار حصول نتیجه نباشد، می‌گوییم سوءنیت او احتمالی است مانند مالک قایق موتوری که با اطلاع از عیب قایق خود و احتمال اینکه ممکن است در آب از کار بیافتد اقدام به سوار کردن مسافر کرده و منجر به غرق شدن ایشان می‌گردد.^[۱۳۳]
هرگاه عامل فقط ارتکاب فعل را اراده کرده و نتایج حاصل از آن مورد نظر وی نباشد، خطای جزایی مطرح است. در این گونه جرایم چون مرتکب نتیجه را پیش بینی نکرده است از این جهت خطاکار محسوب و مستوجب کیفر است.^[۱۳۴] قانون‌گذار خطا را تعریف نکرده و فقط به ذکر موارد آن اکتفا نموده است. تبصره ماده ۳۳۶ق.م.ا بیان می‌کند: «تقصیر اعم است از بی احتیاطی، بی مبالاتی، عدم مهارت و عدم رعایت نظامات دولتی.»

1. 1. بی‌احتیاطی

بی‌احتیاطی خطایی است که یک شخص محتاط مرتکب آن نمی‌شود مانند رانندگی با سرعت زیاد بر سر چهارراهی باریک^[۱۳۵]

وضعیت آب و هوای استان کرمانشاه

پارامترهای مختلفی در آب و هوای یک منطقه موثرند، که بر روی پوشش گیاهی آن نواحی تاثیر می­گذارند. بعضی از پارامترها دارای اهمیت بیشتری نسبت به سایر پارامترها می­باشد که در زیر به آنها اشاره می­ شود. مهمترین توده­های ورودی و جهت آن به استان کرمانشاه در شکل (۳-۳) نشان داده شده است. استان کرمانشاه در معرض توده­های هوای مدیترانه‌ای قرار داشته، برخورد این توده­ها با ارتفاعات زاگرس موجب ریزش برف و باران می‌گردد. متوسط میزان بارندگی در مناطق مختلف استان بین ۳۰۰ تا ۸۰۰ میلیمتر در نوسان است. میزان متوسط بارندگی درازمدت استان بالغ بر ۵۳۷ میلیمتر بوده که از میانگین بارندگی کشور (در حدود ۲۷۰ میلیمتر در سال )، بسیار بیشتر است. [۱۷،۱۹].

شکل (۳-۳): مهمترین توده­های ورودی به استان کرمانشاه

دما

دما یکی از عناصر اصلی شناخت هوا است. با توجه به دریافت نامنظم انرژی خورشیدی توسط زمین، دمای هوا در سطح زمین دارای تغییرات زیادی است که این تغییرات به نوبه خود سبب تغییرات دیگری در سایر عناصر هوا میگردد. دمای هوا در یک منطقه تحت تاثیر عواملی چون عرض جغرافیایی، ارتفاع، جریانهای دریایی، فاصله از دریا، باد، جهت و پوشش ابری قرار می گیرد و در هر منطقه با نظر به این عوامل شرایط اقلیمی و جغرافیایی ویژه_­ای را به وجود می آورد. همچنین بسیاری از رخداد های مهم جوی مثل بارش و تبخیر وتعرق تحت تاثیر مستقیم دما قرار دارد. عامل اصلی و محرک شروع دوره رشد پوشش گیاهی در تمامی مناطق دما می­باشد [۴۳]. دما به عنوان یکی از عوامل کنترل کننده استقرار پوشش گیاهی در منطقه ایفای نقش می­ کند و در واقع نقش گزینشی بر گیاهان دارد و تعیین می­ کند که در هر منطقه­ای چه نوع پوشش گیاهی مستقر گردد. همچنین پدیده ­های تبخیر و تعرق که پدید آورنده ابرها و بارش است، تحت تاثیر دمای محیط قرار دارند [۴۵]. میانگین دمای سالیانه استان کرمانشاه در حدود ۲/۱۳ درجه سانتیگراد برآورد شده است.
درجه حرارت در قسمت غرب استان و نوار مرزی از مقدار بیشتری نسبت به سایر مناطق استان برخوردار می باشد،‌که این حاصل ارتفاع پست منطقه ( کمتر از ۵۰۰ متر )‌ و تاثیر آب و هوای صحراهای خشک عربستان و عراق می باشد . با عبور به سمت شرق استان و افزایش ارتقاع مقدار دمای متوسط سالانه کاهش می یابد که حدود آنرا می توان از منطقه کرند غرب، ارتفاعات دالاهو و قلاجه را نام برد. به دنبال آن با ورود به مناطق کوهستانی استان اقلیم آن از گرمسیری به معتدل کوهستانی تغییر یافته و شهرهائی از استان در این اقلیم قرار می­گیرد که می تواند کرمانشاه، اسلام آباد، کرند‌، روانسر، جوانرود، صحنه، هرسین و مناطق کمتراز آنها را نام برد.

بارش

بارندگی یا بارش شامل کلیه نزولات جوی مانند باران و برف و تگرگ می باشد که بر حسب اقالیم مختلف باران یا برف قسمت عمده­ای از آن را تشکیل می دهد. برای تشکیل یک قطره باران عوامل زیادی از جمله دما، رطوبت، ذرات گرد و غبار، نیروی ثقل و … الزامی است. از مهمترین منابع آب در مناطق مختلف کره زمین آبی است که از طریق باران تامین می­ شود و برای گیاهان و موجودات زنده دارای اثرات حیاتی بسیار است [۲]. متوسط بارش در استان کرمانشاه از ۳۰۰ تا ۸۰۰ میلی متر در سال متغیر می­باشد. به طور کلی متوسط بارش در سطح استان ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلی متر متغیر می­باشد [۱۷]. در ارتفاعات بارش بیشتر به صورت برف و در مناطق دشتی بارش به صورت باران می­باشد. قسمت غربی استان بارش کمتری نسبت به سایر مناطق دیگر استان دریافت می­ کند.

تبخیر و تعرق

تبخیر ممکن است از سطح آزاد آب، از سطح مرطوب خاک و یا به صورت تعرق از سطح گیاه صورت گیرد. در بین پدیده ­های مختلف هوا شناسی، اندازه گیری تبخیر واقعی مشکل ترین آنها است. میزان تبخیر در یک منطقه از این نظر حائز اهمیت است که طبقه بندی­های اقلیمی معمولاً بر اساس آن صورت می­گیردکه یک فرایند کاملاً فیزیکی است و بر اثر آن بیش از نیمی از آب موجود در بیشتر حوضه­های آبخیز کشور از دسترس خارج میشود، لذا تبخیر نقش مهمی در میزان آب قابل دسترس در یک منطقه دارد. نوع دیگر برگشت آب به اتمسفر، عمل فیزیولوژیکی گیاهان است که به آن تعرق می­گویند و در معادله بیلان آبی نقش یکسانی دارند لذا در یک منطقه با هم در نظر گرفته می­شوند و مورد محاسبه و اندازه گیری قرار می­گیرد. میزان تبخیر تحت تاثیر کمبود رطوبت اشباع، دمای هوا، سرعت باد، عمق آب، میزان تشعشع خورشید، غلظت املاح موجود در آب و رنگ مایع و فشار اتمسفر قرار دارد.
نقشه خطوط هم تبخیر سالانه استان شکل (۳-۴) توسط وزارت نیرو تهیه شده است. بالاترین خط هم تبخیر در سومار که بدلیل ارتفاع پست و افزایش قابل ملاحظه درجه حرارت خورشید و همچنین تاثیر آب و هوای گرم صحاری عربستان و عراق نام برد. کمترین آن در مناطق سردسیر در شرق شهرستان سنقر مشاهده می­گردد. با عبور از سمت غرب به شرق استان و بالا رفتن ارتفاع متوسط منطقه مقدار تبخیر به طبع کاهش درجه حرارت کاهش می­یابد، که می­توان به خطوط هم تبخیر ۱۸۰۰ تا ۲۲۰۰ میلی متر اشاره نمود که بیشترین سطح استان را پوشش می دهد، ‌در این میان مناطق شمال کنگاور و شرق سنقر کمترین مقدار تبخیر را با منحنی ۱۸۰۰ میلی متر دارا می باشد.

شکل (۳-۴): نقشه خطوط هم تبخیر سالانه استان کرمانشاه

باد

باد یک متغیر مهم اکولوژیک است که در گرد افشانی و بذر افشانی گلها و دانه­ گرده آنها سهم بسزای دارد. همچنین می ­تواند باعث ایجاد صدمات مکانیکی مانند شکستن شاخ و برگ گیاهان و ریشه کن شدن گیاهان که دارای ریشه ­های کم عمق هستند و نیز صدمات فیزیولوژیکی مانند افزایش شدت تبخیر گیاه و تعریق گیاه که در صورت جبران نشدن آب مورد نیاز گیاه باعث خشکی گیاه می­ شود. بر این اساس سرعت باد در فصل پاییز یعنی فصل بذر افشانی گیاه و سرعت باد سالانه به عنوان متغیر ورودی در نظر گرفته شود.
بادهای مهم استان کرمانشاه عبارتند از:
الف: بادهای باختری: این بادها رطوبت نسبی اقیانوس اطلس و مدیترانه را به سمت استان هدایت می­ کنند که موجب بارش در استان می­ شود که معمولا در زمستان و بهار بیشتر رخ می­دهد.
ب: بادهای شمال: در فصل گرم سال می­وزند و در اعتدال آب و هوای بخشی از استان و کاهش گرمای آن موثر است.
پ: بادهای سام یا سموم: تنها در بخش مرزی استان می­وزد و هوای آن در تابستان­ها بسیار گرم و غیر قابل تحمل بوده که آسیب زیادی به محصولات کشاورزی و باغات می­رساند [۱،۱۹].

نور

نور عامل موثری است که بر کلیه اعمال حیاتی گیاه به طور مستقیم یا غیر مستقیم دخالت دارد. نور شکل و ساختمان داخلی گیاه را تحت تاثیر قرار می­دهد و باعث جذب مواد غذایی گیاه می­ شود. گیاهان برای بدست آوردن نور بیشتر به رقابت می­پردازند و در هر محیط، بسته به میزان و شدت نور ممکن است گیاهان نور پسند یا سایه پسند باستقرار یابند [۴۲].

مناطق آب و هوایی در استان

الف: منطقه سردسیر: این نوع آب و هوا در مناطق مرتفع استان مشاهده می شود. بخش­هایی از شهرستان­های کنگاور، سنقر، پاوه، جوانرود و همچنین بخش هایی از ثلاث باباجانی از این نوع آب و هوا برخوردارند. تابستان­های ملایم تا گرم و زمستا نهای سرد تا خیلی سرد، از مهمترین ویژگی­های این نوع آب و هوا می­باشد. میانگین دمای تابستان و زمستان این منطقه به ترتیب ۶/۲۶ و ۴/۳ درجه سانتی گراد است. و میانگین بارش۵۳۸ میلی متر که بیشتر آن به صورت برف است.
ب: منطقه گرمسیر: اراضی پست واقع در غرب استان، شامل قصرشیرین، سومار، سرپل زهاب و گیلان غرب از مناطق گرمسیری استان به شمار می­رود. ارتفاع کم و استقرار در مجاورت بیابان­های خشک عراق از عوامل مؤثر در گرم بودن این منطقه است. از ویژگی­های این آب و هوا، تابستان­های بسیار گرم و زمستان­های ملایم می باشد. میانگین دمای تابستان و زمستان این منطقه آب و هوایی به ترتیب ۵/۳۲ و ۱۱ درجه سانتی گراد است. این منطقه به طور میانگین ۳٨۵ میلی متر بارش دارد و برف به ندرت در این منطقه آب و هوایی مشاهده می­ شود.
پ: منطقه معتدل: مناطقی که در حد فاصل دو منطقه گرمسیری غرب و سردسیری شرق و شمال استان قرار دارند، دارای زمستان­های ملایم تا سرد و تابستان­های گرم هستند. میانگین دمای تابستان و زمستان این منطقه به ترتیب ۱/۲۶ و ۱/۴ درجه سانتی ­گراد و میانگین بارش ۴۴١ میلی متر است. بخش اعظم شهرستان­های کرمانشاه، اسلام آباد، روانسر، صحنه، هرسین و بخشی از دالاهو در این منطقه آب و هوایی قرار گرفته­اند [۱۷،۱۹].

خصوصیات پوشش گیاهی

استان کرمانشاه دارای مراتع درجه یک و سرسبزی است و دره‌های مناطق غربی تا جنوب شرق آن یعنی ارتفاعات اورامانات تا زردلان و هلیلان از جنگل پوشیده شده است. این دره‌ها با توجه به داشتن آب و هوای معتدل و مناظر طبیعی زیبا، یکی از بهترین مناطق کشور برای اتراق و تفریح و استقرار ایلات محسوب می‌شوند. پوشش جنگل‌های استان بیشتر شامل گونه بلوط ایرانی Quercus persica و گونه Q. infectoria است که گونه­ های همراه آنPistacia atlantica، Pistacia khinjuk، Acer Acineran، Cerataegus sp، Amygdalus orientalis، Amygdalus escoparia،Amygdalus lycioides ، Pyrus hyrcanica، Prunus Serotina، Ficus carica می­باشد. همچنین گونه­ های مهم مرتعی در استان کرمانشاه شامل گون (Astragalus)، فستوکا (Festuca ovina)، جاشیر (Prangus sp)، علف باغ (Dactylys glomerata)، کما (Ferula sp) و گونه­ های که کاربرد دارویی و صنعتی دارند که شامل گل‌گاوزبان (Echium amoenum fisch et)، ترشک (Rumex alpinus L)، خاکشیر(Descurainia sophia)، درمنه (Artimisia sp)، تلخه بیان (Sophora alopecuriodes)، آویشن(Thymos spp) که در بیشتر سال می‌رویند. جنگل‌های استان کرمانشاه از شمال به جنوب شامل جنگل‌های ( اورامان)، نوسود، پاوه، جوانرود، سرپل‌ذهاب، کرند تا پاطاق است شکل (۳-۵). گسترش و پراکنش این جنگل‌ها بسیار نامنظم بوده که بخاطر توپوگرافی، اقلیم، زمین شناسی و خاک منطقه می­باشدکه از طرف جنوب با جنگل‌های لرستان و بختیاری و از غرب نیز به جنگل‌های شمال عراق متصل می‌شوند[۱،۲۷،۴۷].

تهیه نقشه پوشش گیاهی و انتخاب گونه­ های گیاهی

لازمه پهنه بندی اقلیم رویشی نقشه پوشش گیاهی منطقه مورد مطالعه می­باشد. نقشه پوشش گیاهی استان [۳۷] از مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه تهیه گردید. روش انتخاب گونه­ های گیاهی برای انجام مطالعه در استان کرمانشاه بدین صورت انجام شد که گونه­ های انتخابی بایستی جزء گونه­ های غالب و هم گونه همراه باشد همچنین پراکنش مناسبی در منطقه داشته باشد. بررسی­ نقشه پوشش گیاهی استان کرمانشاه نشان داد که ۴ گونه Festuca ovina، Quercus persica، Bromos tomentellus،Hordeom bulbosa جزء گونه­ های غالب منطقه بوده ­اند همچنین در منطقه دارای گسترش مناسبی هستند.

شکل (۳-۵): نقشه پراکنش جنگل در استان کرمانشاه

جمع آوری آمار و اطلاعات هواشناسی

جمع آوری اطلاعات هواشناسی درکشور توسط وزارت نیرو و وزارت راه و شهرسازی صورت می­گیرد که هرکدام از این وزارت­ خانه ها دارای ایستگاه­های هستند. ایستگاه­های تحت نظر وزارت نیرو شامل دو ایستگاه باران سنجی و تبخیر سنجی می­باشد و ایستگاه­های سازمان هواشناسی کشور شامل ایستگاه­های باران سنجی، کلیماتولوژی و سینوپتیک هستند.

انتخاب ایستگاه­های لازم

برای انجام مطالعات اقلیم شناسی نیاز به داده ­های هواشناسی در ایستگاه­های سینوپتیک و کلیماتولوژی و … می­باشد. آمار ایستگاه­های مورد نیاز در منطقه مورد مطالعه را از اداره کل هواشناسی استان کرمانشاه و اداره آب منطقه­ای استان کرمانشاه تهیه شد. تعداد ایستگاه موجود در استان کرمانشاه ۱۷ تعداد می­باشد که برای چنین مطالعه ای بسیار اندک بوده و نمی ­توانند کل استان را پوشش دهد. همچنین پهنه بندی اقلیم رویشی نیازمند اطلاعات هواشناسی کافی در تمام سطح منطقه می­باشد. به همین دلیل داده ­های هواشناسی ایستگاه­های استان بایستی به سطح کل استان با روش های درونیابی تعمیم داده شوند [۷]. با توجه به اینکه درونیابی تنها در داخل شبکه می ­تواند به خوبی انجام گیرد نیاز به تعدادی ایستگاه در خارج از منطقه مورد مطالعه است تا بتوان به طور صحیح درونیابی صورت گیرد و منطقه را کامل پوشش دهد. از اینرو ایستگاه­های از استانهای کردستان، همدان، لرستان و ایلام که هم مرز و نزدیک به استان کرمانشاه هستند برای بالا بردن دقت درونیابی داده ­ها انتخاب شدند. آمار ایستگاه­های اطراف منطقه مورد مطالعه از اداره کل هواشناسی استانهای همسایه و مجاور استان کرمانشاه تهیه شد. همچنین هم مرز بودن استان کرمانشاه با کشور عراق نیاز به داده ­های هواشناسی منطقه مرزی کردستان عراق برای درونیابی امری الزامی بود که متاسفانه داده ­های این ایستگاه­ها در دسترس نبود و درونیابی بدون داده ­های این مناطق صورت گرفت جدول (۳-۱). موقعیت ایستگاه­های مورد مطالعه در منطقه در شکل (۳-۶) آمده است.

شکل (۳-۶): پراکنش ایستگاه­ها در منطقه مورد مطالعه
جدول (۳-۱): طول، عرض و ارتفاع ایستگاه­های مورد مطالعه

دوباره دما بهC˚ ۹۴ افزایش می‌یابد. مولکول‌های دو رشته‌ای DNA که هر یک شامل یکرشته از مولکول اولیه و یک رشته جدید DNA هستند، به رشته های منفرد و مجزا دناتوره می‌شوند. این روند منجر به چرخه دوم دناتوره شدن، اتصال پرایمر^۲ و ساخته شدن DNA خواهد شد که در انتهای آن، هشت رشته DNA به وجود خواهد آمد. با تکرار ۳۰ چرخه، مولکول دو رشته ای شروع واکنش، به بیش از ۱۳۰ میلیون مولکول دو رشته‌ای تبدیل می‌شود که هر کدام نسخه‌ای از یک توالی است که توسط دو محل اتصال پرایمر مشخص می‌شود (۷۹).
شکل ۱-۸ : مراحل واکنش PCR (79).
۱-۱۶-۲ طراحی پرایمر:
اولین و اساسی‌ترین قدم در تکثیر یک قطعه خاص DNA و انجام PCR، طراحی پرایمر است. جهت انجام این کار رعایت نکات زیر ضروری می‌باشد (۷۸).
طول پرایمرها باید بین ۲۰ تا ۲۵ نوکلئوتید باشد (در بعضی مواقع طول ۱۸ تا ۲۵ نیز کاربرد دارد) طول کمتر، اتصال پرایمر به توالی هدف را سست می‌کند و طول بیشتر، این اتصال را دشوار می‌سازد، که در هر دو مورد مقدار محصول شدیداً کاهش می‌یابد.
پرایمر‌های طراحی شده باید تنها یک قطعه DNAیی، یعنی همان توالی مورد نظر را تکثیر کنند و به هیچ بخش دیگری از کل DNAی ژنومی متصل نشوند.
دمای اتصال دو پرایمر باید نزدیک به هم باشد و تفاوت چندانی با هم نداشته باشند.
هر دو پرایمر از نظر درصد گوانین و سیتوزین باید در یک محدوده قرار داشته باشند.
پرایمرها باید از نظر درصد گوانین و سیتوزین در حد نرمال باشند، (بین ۴۰ تا ۶۰)، درصد بیشتر GC، شرایط PCR را دشوار می‌کند و درصد کمتر اتصال پرایمر به توالی هدف را سست و میزان محصول را کاهش می‌دهد.
پرایمرها نباید تشکیل ساختار سنجاق سری بدهند.
پرایمرها در دمای نزدیک به دمای اتصال، تشکیل دایمر با خودشان ندهند.
پرایمرها در دمای نزدیک به دمای اتصال، با یکدیگر تشکیل دایمر با همدیگر ندهند
در انتهای‌ َ۳ پرایمر باید حداقل یک C ‌یا G قرار گیرد.
پرایمر به‌ توالی‌ تکرار شونده‌ ختم‌ نشود.
۱-۱۶-۳ دمای اتصال پرایمر
دمای‌ اتصال‌ باید به قدر کافی‌ پایین‌ باشد تا پرایمر و DNA الگو قادر به‌ اتصال‌ باشند و از سوی دیگر باید به‌ قدر مناسب‌ بالا باشد تا از تشکیل‌ اتصالات‌ غیراختصاصی‌ جلوگیری‌ کند. دمای‌ اتصال از روی‌ شاخصی‌ به‌ نام‌ درجه‌ حرارت‌ ذوب ‌™ محاسبه‌ می‌شود. دمای‌ ذوب‌ درجه‌ حرارتی‌ است‌ که‌ درآن‌ نیمی‌ از DNAها به‌ صورت‌ تک‌ رشته‌ای‌ درآمده‌اند. یکی‌ از مهمترین‌ مشخصات Tm، وابستگی‌ آن‌ به‌ ترکیب‌ بازی DNA است. گوانین و سیتوزین سه‌ پیوند هیدروژنی‌ و آدنین‌ و تیمین‌ دو پیوند هیدروژنی‌ دارند، بنابراین‌ هر چقدر مقدار گوانین‌ و سیتوزین‌ در DNA بیشتر باشد Tm بیشتر است. دمای‌ ۲-۱ درجه‌ سانتی‌گراد کمتر از Tm کافیست‌ که‌ هیبریداسیون‌ بین‌ پرایمر وDNAی‌ الگو در آن‌ صورت‌ گیرد. دمای‌ ذوب‌ به طور معمول‌ از طریق‌ فرمول‌ ساده زیر نیز محاسبه‌ می‌شود (۷۸).

Tm = (4 × (G + C) + 2 × (A + T)) برای‌ هر پرایمر ۲۰ نوکلئوتیدی‌زنجیره پلی مراز
۱۷ الکتروفورز:
الکتروفورز دستگاهی است که بر اساس نیروی عبور جریان الکترون ها کار می کند به این صورت که با ایجاد یک میدان الکتریکی باعث حرکت اجسام دارای بار منفی به طرف قطب مثبت و اجسام دارای بار مثبت به طرف قطب منفی حرکت می کنند (۷۹).
DNA و RNA به دلیل یون های فسفات و هم چنین به دلیل اتصال ملکول های SDS به آن ها ، دارای بار منفی زیاد می باشند و به همین دلیل به طرف قطب مثبت حرکت می کنند. سرعت حرکت قطعات سبک تر از قطعات سنگین تر بیشتر است و به همین دلیل قطعات مختلف DNA از هم جدا می شوند و نوارهای مختلفی را تشکیل می دهند با بهره گرفتن از قطعات شاهد با وزن ملکولی مشخص می توان وزن ملکولی قطعات مجهول را پیدا کرد (۷۹).
شکل ۱-۹ : ژل الکتروفورز (۷۹).
۱-۱۸ روش آشکارسازی اسید نوکلئیک:
رنگ آمیزی به وسیلۀ اتیدیوم بروماید یک مادۀ چند حلقه ای خاص می باشد که قادر است به بازهای آلی متصل شود (از قسمت های NH2) این ماده به تنهایی فاقد خاصیت فلورسانس است ولی وقتی به بازهای آلی متصل می شود خاصیت فلورسانس پیدا می کند و در مقابل نور UV به رنگ نارنجی دیده می شود (۷۹).
۱-۱۹ یافتن جهش ها با روش PCR - SSCP:
در روش SSCP^[39]، قطعه ای از ژن مورد نظر که معمولا کمتر از ۲۵۰ جفت باز است ، به وسیله PCR تکثیر می شود. سپس محصول PCR را به حالت واسرشته روی ژل پلی آکریل آمید الکتروفورز می کنند. هنگامی که DNA تک رشته ای روی ژل حرکت می کند، حالت واسرشتگی DNA از بین رفته و DNA تک رشته ای با توجه به ترکیب بازی که دارد، شکل فضایی خاصی به دست می آورد. ایجاد تغییر یا جهش در توالی DNA باعث می شود که شکل فضایی DNA تک رشته ای تغییر پیدا کند. سرعت حرکت DNA تک رشته ای روی ژل بستگی به شکل فضایی آن دارد. از این رو، جهش های نقطه ای می توانند با عث تغییر در حرکت DNA شده و این ترتیب، با توجه به تغییر حرکت، به وجود جهش پی برده می شود. با این روش ۹۰ درصد جهش ها شناسایی می گردد. این روش به دلیل سهولت جهت غربالگری جهش‌ها کاربرد وسیعی دارد. البته شرایط الکتروفورز  باید در هر مورد بهینه گردد.
توانایی تشخیص تغییرات بازی به چندین عامل بستگی دارد که باعث بهینه شدن وضوح باندی می‌گردد (۸۰). این عوامل عبارتند از:
اندازه قطعه: کارایی تخمینی برای شناسایی تغییرات تک بازی در مورد قطعاتی با طول کمتر از ۳۵۰bpدر حدود ۹۵-۹۰ درصد است، اما با افزایش طول قطعه کارآیی کاهش می‌یابد .
دمای ژل: تفاوت در حرکت باندها به دلیل جهش نوکلئوتیدی در دمای بافری ۲۵ C˚ قابل مشاهده است. دمای بهینه بصورت تجربی تعیین می‌گردد.
افزاینده‌های ژل: در برخی موارد ۱۰-۵ درصد گلیسرول به ژل افزوده می‌گردد تا تفاوت در حرکت قطعات مشخص‌تر گردد. از آنجا که گلیسرول می‌تواند حرکت تک رشته‌هایDNA را در دمای پایین کند نماید، معمولا در ژل‌هایی استفاده می‌شود که در دمای نزدیک به دمای اتاق الکتروفورز می‌گردند.
نسبت پل عرضی: نسبت آکریل آمید به بیس آکریل آمید بیانگر درصد پل عرضی است. در ژل‌های SSCP  این نسبت بین ۲-۱ درصد است. غلظت آکریل آمید بسته به اندازه قطعه از ۵ تا ۱۲ درصد متغیر است.
غلظت بافری: ژل ها در بافرTBEبا غلظتX 5/0یا ۱Xالکتروفورز می‌گردند. در برخی موارد به نظر می‌رسد بافرX ۵/۰ نتیجه بهتری به همراه داشته باشد.
در برخی پروتکل‌های SSCPاز قطعات نشاندار شده با رادیو ایزوتوپ‌ها استفاده می‌شود اما در حال حاضر از روش‌های غیر رادیو اکتیو هم استفاده می‌شود که به آن SSCPسرد گویند (۷۹).
مواد مورد نیاز:
غلظت و نوع آکریل آمید مورد استفاده بر حسب نوع نمونه متفاوت است بنابراین محلول استوک ۴۰ درصد آکریل آمید/ بیس اکریل آمید باید تهیه گردد (۷۹) .
جدول ۱-۲ : مواد لازم جهت تهیه ژلSSCP با درصدهای مختلف (۷۹).
شکل ۱-۱۰ : روش SSCP (79).
۱-۲۰ تعیین توالی بازهای DNA:
امروزه سه روش مختلف که در اصول با هم مشترک اند، برای تعیین توالی بازهای DNA وجود دارد (۹۷):
روش ماکسام – گیلبرت
روش سانجر
روش اتومات
الف : روش اتومات
روش های ماکسام – گیلبرت و سانجر برای تعیین توالی DNA مشکل، ظریف و وقت گیر است. با این روش ها قطعاتی با حداکثر چند صد نوکلئوتید را می توان تعیین توالی کرد. این روش ها به هیچ وجه برای تعیین توالی های عظیمی مانند تعیین توالی ژنوم انسان و یا حتی یک سلول مخمر مناسب نمی باشد.
مانند دیگر رشته های علوم، کامپیوتر وارد عرصه ی زیست ملکولی نیز شده است. در این زمینه روش اتومات یکی از دستاوردهای نوین علوم کامپیوتری برای زیست شناسی است. اساس این روش همان روش سانجر است.
ب : روش سانجر
این روش بر اساس استفاده از دی دزوکسی ریبوز بنا شده است. برای اضافه شدن نوکئوتیدها به زنجیره پلی نوکئوتیدی DNA وجود عامل – OH بر روی کربن شماره ۳َ قند دزوکسی ریبوز ضروری است. حال اگر این عامل – OH با یک هیدروژن جایگزین شود، نوکلئوتیدهای بعدی نمی توانند به این قند متصل شوند. در روش سانجر از قطعه ی DNA پلی مراز I استفاده می شود که خاصیت پلی مرازی دارد. این قطعه­ی کلینو در محیط حاوی نوکلئوتیدهای فعال و یک رشته الگو قادر به ساخت رشته مکمل می باشد. حال اگر در محیط دی دزوکسی نوکلئوتید وجود داشته باشد وارد زنجیره اصلی می شود و پس از آن نوکلئوتید دیگری نمی تواند به زنجیره­ی در حال ساخت اضافه شود، به همین دلیل همانند سازی به پایان می رسد و در نتیجه قطعه­ای حاصل خواهد شد که نمایانگر باز انتهایی است. در این روش احتیاج به پرایمر است تا بازها به این پرایمر متصل شوند. برای شروع کار، از چها لوله استفاده کرده که در هر کدام مقداری از قطعه­یDNA مورد نظر برای تعیین توالی، مقداری پرایمر و مقداری قطعه­ی کلینو DNA پلی مراز I و مقادیر مساوی از چهار نوکلئوتید dTTP وdCTP وdATP وdGTP اضافه می کنند. تنها تفاوت روش اتومات این است که از چهار نوع پرایمر که به چهار گروه فلورسانت مختلف متصل است استفاده می شود. پس از الکتروفورز، ژل را در دستگاه اسپکتروفتومتر اتوماتیک متصل به کامپیوتر قرار می دهند، دستگاه اسپکتروفتومتر رنگ فلورسانس را تعیین و به کامپیوتر گزارش می دهد و کامپیوتر با تفسیر رنگ حاصل از اسپکتروفتومتر توالی مورد نظر را تعیین می کند.
۱-۲۱ مروری بر مطالعات گذشته:
Srivastavaو همکارانش در سال ۲۰۱۲ در ۴۰۰ نمونه دارای فشارخون بالا و ۴۰۰ نمونه سالم، دو جهش با استفاده تکنیک PCR-RFLP)) یافتند. جهش اول یک جهش Misense در موقعیت حساس AGT T174M در اگزون ۲ که C بهT تبدیل شده بود. که اسیدآمینه ترونین با متیونین جایگزین شده بود و جهش دیگر جهش non-sense در موقعیت Glu53stop در ژن AGT بود (۴۵).
Dzielinska و همکارانش در سال ۲۰۱۱ پلی مورفیسمی در موقعیت M235T را مشخص کردند (۴۶).
Balam-ortiz و همکارانش در سال ۲۰۱۱ با مطالعه بر روی ۱۴۹ نمونه، ارتباط افزایش فشارخون در جمعیت سفید پوستان را با پلی مورفیسم T174M و افزایش سطوح AGT پلاسمایی، را مشخص کردند (۴۷).
Sarah S و همکارانش در سال ۲۰۱۰ پلی مورفیسمی در موقعیت AGTM235T در تعداد ۲۱۹۵ تعیین کرده و نشان دادند که ژنوتیپ TT ممکن است خطرافزایش فشارخون را در پی داشته باشد (۶۰).
Guerra و همکارانش در سال ۲۰۰۹ با بررسی بر روی ۴۳۶ نمونه از ۵ بیمارستان برای مدت یک سال، پلی مورفیسم AGTM235T با سطوح بالای آنژیوتانسینوژن سرمی و فشارخون بالا و اختلال قلبی در ارتباط بود (۶۱).
nova D و همکارانش در سال ۲۰۱۰ ارتباط بین پلی مورفیسم AGTM235T و هایپرتروفی بطن چپ در ۱۴۸ نمونه با فشارخون بالا را مشخص کردند (۴۸).

ساپونین‌ها که به عنوان ترکیبات ضد تغذیه‌ای از آنها نام برده می‌شود ترکیبات طبیعی هستند، همان طور که از نام آنها برمی‌آید، اسم آنها از گیاهی با ریشه Saponaria (ساپوناریا) گرفته شده، ریشه‌ای که از نظر تاریخی به عنوان صابون استفاده می‌شد (Miah و همکاران، ۲۰۰۴). ساپونین‌ها به دلیل وجود ترکیب ساپوژنین غیر قطبی و زنجیره جانبی محلول در آب توانایی تشکیل کف را دارند (Francis و همکاران، ۲۰۰۲). ساپونین‌ها با کمک تست‌های تلخی و سختی و سمیت و توانایی تجزیه اریتروسیت‌ها تعیین می‌شوند اما با این وجود بسیاری از ساپونین‌ها حتی به عنوان طعم‌دهنده و شیرین‌کننده در غذاها و سیگار استفاده می‌شوند به طوری یک نوع از آنها مانند ساکاروز ۲۰ بار بیشتر از گلوکز شیرینی دارد (Mizutani، ۱۹۹۴). ساپونین‌ها حتی در حیوانات کوچک دریازی و در بعضی باکتری‌ها نیز وجود دارند (Riguera، ۱۹۹۷) اما در حیوانات بزرگتر نمی‌توان ساپونین یافت (Francis و همکاران، ۲۰۰۲).
۲- ۱۰- ویژگیهای ساپونین
ساپونین پایین‌آورنده کلسترول و ضد التهاب بوده و فعالیت شبه آنتی‌اکسیدانی دارند (Sur و همکاران، ۲۰۰۱). Miah و همکاران (۲۰۰۴)، گزارش کردند که ساپونین بر رشد، مصرف خوراک و تولید‌مثل در حیوانات تاثیرگذار بوده و فعالیت ضد سرطانی دارد. در ارتباط با این نتایج Marston و همکاران (۲۰۰۰)، گزارش کردند ساپونین‌ها هضم پروتئین‌ها و مصرف ویتامین‌ها و مواد‌معدنی را در دستگاه گوارش افزایش داده و کاهنده قند خون هستند. ساپونین توانایی سلول‌های موکوسی روده را افزایش می‌دهد و فعالیت انتقالی موکوس را مهار کرده و مصرف زیر واحدهایی که در شرایط طبیعی قابل جذب نیستند را آسان می‌کند (Johnson و همکاران، ۱۹۸۶). ساپونین این توانایی را دارد که با سرهای قطبی فسفولیپیدهای غشا واکنش دهد و گروه OH کلسترول با گروه OH روی کربن شماره ۳ یا کربن ۲۸ ساپونین واکنش داده و توانایی تشکیل میسل را به ساپونین می‌دهد و این باعث می‌شود که لیپو پروتئین‌های غشا مانند کانال‌های یونی، گیرنده ها و انتقال‌دهنده‌ها با وجود ساپونین یک نقش مهمی را در تشکیل میسل ایفا کنند و یک نقش بیوشیمیایی ثانویه به ساپونین می‌دهند (Rao و Sung، ۱۹۹۵).
۲- ۱۱- ترکیبات شیمیایی ساپونین
ساپونین‌ها توسط مسیری متابولیک سنتز می‌شوند که شروع آن استیل کوآنزیم‌آ، موالونیک اسید و سپس اسکوآلن است که محصولات میانی هر دو نوع ساپونین استروییدی و تری‌ترپنوییدی هستند. سنتز کلسترول، استروییدهای دیگر و ساپونین‌ها از این مسیر عبوری انجام می‌شود. ساپونین‌ها ترکیبات گلیکوزیدی هستند (Tonaka و همکاران، ۲۰۰۰؛ Oleszek و همکاران، b و a2001) که از یک هسته محلول در چربی به نام آگلیکون مشتق می‌شوند که اگر این هسته روی کربن شماره ۳۰ (C-30) قرار بگیرد یک تری‌ترپنویید و اگر روی کربن شماره ۲۷ (C-27) قرار گیرد یک استرویید آلکالوییدی است (Hostettmann و Marston، ۱۹۹۵)، که شکل آنها در صفحه بعد آمده است (نگاره ۲- ۱). یک یا چندین زنجیره جانبی قند به نام گلایکون از طریق اتصالات اتر یا استری می‌تواند در جایگاه گلیکوزیلاسیون به هسته آگلیکون متصل شود (Benchaar و همکاران، ۲۰۰۸). ساپونین‌های تری‌ترپنوییدی با نام کلی ساپونین یا ساپونین‌های بدون آگلیکون خوانده می‌شوند. به ساپونین استروییدی، ساراساپونین نیز می‌گویند (Sherif، ۲۰۰۸). وزن مولکولی ساپونین، ۱۵۰۰ – ۱۰۰۰ دالتون است. ساپونین استروییدی در ۸۵ گونه از گیاهان مانند یوکا، گوجه و ساپونین ‌تری‌ترپنوییدی در ۵۰۰ گونه از گیاهان مانند سویا، یونجه، نخود، چای، اسفناج، آفتابگردان و غیره وجود دارند (Muir و همکاران، ۲۰۰۰). در گیاهان لگومینه، ساپونین‌ها با پروتئین اتصال داشته و با تشکیل ترکیب ساپونین - پروتئین قابلیت هضم پروتئین را کاهش داده (Potter و همکاران، ۱۹۹۳)، بنابراین در واکنش‌های پروتئینی با پروتئین تغلیظ می‌شوند (Marston و همکاران، ۲۰۰۰).

دو منبع تجاری اصلی ساپونین، یوکا (Yucca Schidigera) و کوایلاجا (quillaja saponaria) می‌باشد. یوکا در مکزیک و آمریکای جنوبی و کوایلاجا در ۳ منطقه از چین می‌رویند که توزیع و مقدار ساپونین به فاکتورهای مختلفی مانند گونه، سن، بخش و نحوه برش گیاه، محیط و فصل رویش بستگی دارد برای نمونه غلظت ساپونین یک گیاه در حال رشد و تقسیم بیشتر از گیاه بالغ همان‌گونه است و یا غلظت ساپونین یونجه در فصل بهار و پاییز کمتر از میانه تابستان است (Kasai و Yamasaki، ۲۰۰۰).
برای عصاره‌گیری ساپونین از بوتانول استفاده می‌کنند که بیشتر برای ساپونین‌هایی با یک زنجیزه جانبی قند استفاده می‌شود که به آگلیکون متصل هستند اما اگر برای عصاره‌گیری ساپونین‌های با زنجیره جانبی قند بیشتر از یکی از بوتانول استفاده شود عصاره‌گیری به خوبی انجام نمی‌شود زیرا فقط یک زنجیره در بوتانول حل می‌شود و برای این ترکیبات بیشتر از کروماتوگرافی کربن ۱۸ (C18) و متانول استفاده می‌کنند ( Oleszek و Bialy، ۲۰۰۶).
نگاره ۲- ۱- شکل ساختمانی ساپونین استروییدی و تری‌ترپنوییدی (Hassan و همکاران، ۲۰۰۷)
۲- ۱۲- مصرف ساپونین در انسان
بسیاری از ساپونین‌ها بر سلامت انسان اثرات منفی دارند و زیان آورند (Afrose و همکاران، ۲۰۱۰). بسیاری از ساپونین‌ها ویژگی همولایتیک دارند که تنفس را مشکل کرده و شاید مصرف زیاد آن موجب مسمومیت و مرگ شود (Oda و همکاران، ۲۰۰۰). Sacks (2002)، بیان کرد که ساپونین در انسان فعالیت کاهنده کلسترول، افزایش پاسخ ایمنی و فعالیت ضد قارچی دارد. همچنین han و همکاران (۲۰۰۰)، گزارش کردند که ساپونین LDL مضر را در سرم انسان و موش کاهش می‌دهد.
۲- ۱۳- مصرف ساپونین در ماهی
Francis و همکاران (۲۰۰۲)، گزارش کردند وجود ساپونین در جیره ماهی نرخ تنفس و متابولیسم را افزایش می‌دهد. آنها همچنین نشان دادند که افزودن ساپونین به جیره ماهی کپور به عنوان پیش برنده رشد و افزایش‌دهنده مصرف خوراک استفاده می‌شود. در مطالعه‌ای Penn و Micheal (2005)، گزارش کردند که ساپونین سویا، التهاب روده و رشد را در ماهی قزل‌آلا کم کرد اما پاسخ ایمنی اختصاصی را افزایش داد.
۲- ۱۴- مصرف ساپونین در بلدرچین ژاپنی
Afrose و همکاران (۲۰۰۹)، گزارش کردند که مکمل‌سازی جیره بلدرچین ژاپنی با ساپونین به طور معنی‌داری غلظت کلسترول و تری‌گلیسیرید را در سرم و زرده‌تخم و LDL سرم را کاهش و HDL سرم را افزایش داد.
۲- ۱۵- مصرف ساپونین در طیور
وجود ساپونین در جیره طیور باعث بهبود رشد، بهره‌بری خوراک و سلامت پرنده و کاهش کلسترول سرم شد (Matsuura، ۲۰۰۱). مکمل‌سازی ساپونین در جیره مرغ تخم‌گذار کلسترول سرم و زرده تخم را کاهش داد (Sim و همکاران، ۱۹۸۴). در سال ۱۹۵۰، Peterson گزارش کرد که وجود ساپونین در جیره مرغ تخم‌گذار و جوجه‌ها، رشد را کاهش می‌دهد. در مرغ تخم‌گذار پژوهشی که توسط Whitehead و همکاران (۲۰۰۸)، انجام شد نشان داد که افزودن ۴ یا ۵ گرم ساپونین در هر کیلوگرم جیره مرغ تخم‌گذار مصرف خوراک، وزن بدن و تخم و غلظت لیپید را در جگر کاهش داد، تولید تخم ابتدا کاهش یافت و سپس به حد طبیعی بازگشت.
Heywang و همکاران (۱۹۵۹)، دریافتند که کنجاله یونجه دهیدراته بر رشد، مصرف و کارایی خوراک در مرغ تخم‌گذار اثر کاهشی دارد. آنها گزارش کردند که کنجاله یونجه دهیدراته دارای زیر واحدی (زیر واحدهایی) است که رشد مرغ تخم‌گذار را کند می‌کند اما فیبر کنجاله یونجه به این زیر واحدها آسیب نمی‌رساند. در همین سال پژوهش Heywangنشان داد که کنجاله یونجه دهیدراته و آفتاب خشک شده نه تنها رشد را کند می‌کند بلکه تولید تخم را نیز در مرغ تخم‌گذار به تأخیر می‌اندازد. او دریافت که این اثر تأخیری به دلیل وجود ساپونین در یونجه خشک شده است. در این رابطه Peterson (1950) گزارش کرد اثر مهاری رشد ساپونین شبیه به کنجاله یونجه دهیدراته است. مصرف ساپونین در جیره جوجه‌های گوشتی نر افزایش وزن معنی‌داری را نسبت به گروه کنترل نشان دادند اما تفاوت معنی‌داری در کارایی خوراک و مرگ و میر دیده نشد (Johnston و همکاران، ۱۹۸۰). Newman و همکاران (۱۹۵۸)، اثر کاهشی در کلسترول پلاسما پس از مصرف ساپونین ندیدند و بیان کردند که می‌توان از کلسترول به عنوان وسیله‌ای برای خلوص و جداسازی ساپونین استفاده کرد. آنها این تفاوت را به جیره، منبع ساپونین و شرایط مدیریتی ارتباط دادند. Johnston و همکاران (۱۹۸۰) گزارش کرد که مکمل‌سازی جیره جوجه‌های گوشتی به همراه موننسین، تفاوت معنی‌داری در مرگ و میر و افزایش وزن بدن نداشت اما مصرف و کارایی خوراک جوجه‌های گوشتی با مکمل‌سازی ساپونین و موننسین به طور معنی‌داری افزایش یافت.
در ارتباط با دوره مصرف ساپونین، Aslan و همکاران (۲۰۰۵) گزارش کردند که در دوره کوتاه مدت، استفاده از ساپونین تاثیر معنی‌داری بر کلسترول و قند خون مرغ تخم‌گذار نداشت اما با افزایش دوره مصرف، غلظت قند و کلسترول خون کاهش معنی‌داری را نشان داد.
۲- ۱۶- نقش ساپونین در گیاهان
نقش ساپونین در گیاهان به طور کامل شناخته نشده اما گفته شده که ساپونین در برخی گیاهان، ترکیبات شیمیایی بر ضد آفت‌ها و پاتوژن‌ها بوده و به گیاهان مجاور نیز در دفاع از خود کمک می‌کنند (Sim و همکاران، ۱۹۸۴). Muir و همکاران (۲۰۰۰)، گزارش کردند که ساپونین در گیاهان برای پیش برد سلامتی آنها استفاده می‌شود. البته Schopke (2000)، نشان داد که ساپونین در گیاهان دو نوع فعالیت انجام می‌دهد. گروهی در پاسخ به آسیب بافتی یا اتصال پاتوژن‌ها توسط آنزیم‌های گیاهی فعال می‌شوند و گروهی نقش اصلی‌شان ضد میکروبی و ضد حشره‌ای است.
۲- ۱۷- مصرف ساپونین در نشخوارکنندگان
گزارشات Cheeke (1998)، نشان داد که وجود ساپونین در جیره نشخوارکنندگان در همه مراحل متابولیسم، از هضم تا دفع فضولات تاثیرگذار است. در مطالعه‌ای که توسط Ling Mao و همکاران (۲۰۰۹)، انجام شد نشان داده شد که ساپونین در جیره نشخوارکنندگان باعث کاهش معنی‌داری در تعداد پروتوزوای شکمبه می‌شود. بیشترین اثر ساپونین در نشخوارکنندگان بر متابولیت‌های خونی از مسیر کاهش سطح کلسترول اعمال می‌شود و باعث کاهش تری‌گلیسیرید، گلوکز و اوره خون می‌شود. احتمالا این کاهش از دو مسیر انجام می‌شود. ساپونین در دستگاه گوارش با کلسترول ترکیب نامحلول تشکیل داده و از جذب روده‌ای آن جلوگیری می‌کند و احتمال دیگر این است که ساپونین در تشکیل میسل‌های مخلوط اثر گداشته و حتی در بازجذب اسیدهای صفراوی در انتهای ایلیوم مداخله می‌کند (اعظمی و همکاران، ۱۳۹۱).
۲- ۱۸- مصرف ساپونین در خرگوش
Cookson و Federoff (1968)، در پژوهشی دریافتند که افزودن گرد شبدر دارای ساپونین به جیره خرگوش با کلسترول بالای خون، کلسترول خون این خرگوش‌ها را کاهش می‌دهد. آنها دریافتند که ساپونین موجود در گرد شبدر با کلسترول ترکیب شده و جذب کلسترول را از دستگاه گوارش کاهش داده، بنابراین غلظت کلسترول پلاسما را کاهش می‌دهند. آنها پیشنهاد کردند که ساپونین‌ها با اتصال به اسیدهای صفراوی، دفع آنها را از مدفوع افزایش داده و باعث تشدید تجزیه کلسترول شده و از این راه نیز کلسترول خون را می‌کاهند.
۲- ۱۹- کلسترول
۲- ۱۹- ۱- نقش کلسترول در انسان
کلسترول یک مولکول کوچک استروییدی است که برای انسان ضروری است. بخشی از کلسترول در ساخت غشای سلولی سلول‌ها شرکت می‌کند. کلسترول در لایه میلین در اطراف نورون‌های مغز وجود دارد. همچنین کلسترول ماده اصلی ساخت هورمون‌های استروییدی مانند استروژن، پروژسترون، آندروژن‌ها، گلوکوکورتیکوییدها و مینرالوکورتیکوییدها است. کلسترول به عنوان پیش‌ساز در ساخت ویتامین D نقش بسزایی دارد. یکی از مهمترین نقش‌های کلسترول، ساخت اسیدهای صفراوی است. اسیدهای صفراوی در جگر از کلسترول سنتز شده، به صفرا ترشح می‌شوند. کلسترول در خون به شکل LDL و HDL و تری‌گلیسیرید در جریان است. بیشترین مقدار کلسترول به شکل ترکیب با اسیدهای چرب و پروتئین به شکل LDL منتقل می‌شوند که بیشتر رسپتورهای وابسته به آندوسیتوز به آن نیازمندند اما مقدار زیادی آن به شکل چربی ذخیره و رگ‌های خونی را مسدود کرده و بیماری‌های قلبی به وجود می‌آورد. مقداری از کلسترول به شکل HDL است که کلسترول را از بافت‌ها به جگر منتقل و به صفرا ترشح می‌کند. مقدار کمی از کلسترول به شکل تری‌گلیسیرید است (Viard و همکاران، ۲۰۰۲).
۲- ۱۹- ۲- تامین کلسترول در بدن
کلسترول مورد نیاز بدن توسط جگر تولید می‌شود. روزانه باید در جگر یک گرم کلسترول تولید شود که از محصولات حاصل از متابولیسم چربی خوراک در جگر سنتز می‌شوند. یکی از محصولات اصلی کلسترول، اسید صفراوی است که در جگر سنتز و به صفرا ترشح می‌شود و برای جذب چربی ترکیبات روده‌ای ضروری هستند. این اسیدها ار راه مدفوع دفع نمی‌شوند بلکه از روده کوچک بازجذب شده و در جگر وارد چرخه بازیافت می‌شوند. همچنین بخشی از کلسترول که به شکل کلسترول خوب (HDL) منتقل می‌شوند کلسترول ذخیره شده را از بافت‌ها به جگر و سپس به صفرا ترشح می‌کنند (مدنی و همکاران، ۱۳۸۴).
۲- ۱۹- ۳- انتقال و سنتز کلسترول در بدن مرغ
بیشترین مقدار کلسترول مصرفی مرغ تخم‌گذار برای تخم مرغ، غشای سلول و یک پیش ماده برای هورمون‌های جنسی و آدرنال، تامین ویتامین D و اسیدهای صفراوی به کار برده می‌شود. جگر و تخمدان اولین مکان‌های بیوسنتز کلسترول در پرندگان تخم‌گذار هستند (Shiva Prasad و Japp، ۱۹۹۷). بیشترین مقدار کلسترول سنتز شده در جگر، از راه خون به شکل لیپوپروتئین حمل شده و در فولیکول‌های در حال رشد، ذخیره می‌شوند (Constantin و Neagu، ۱۹۸۳). اولین مرحله تشکیل کلسترول، تشکیل استیل‌کوآنزیم است که مسیر عبوری اصلی برای سنتز سایر محصولات متابولیک مانند اجسام کتونی و اسیدهای چرب است (Sutton و همکاران، ۱۹۸۴). جایگاه اولیه کنترل متابولیک بیوسنتز کلسترول، تشکیل موالونیک اسید از راه آنزیم ۳- هیدرو ۳- متیل گلوتاریل کوآنزیم‌آردوکتاز است. در فعالیت این آنزیم عواملی مانند تغذیه، مقادیر چربی و کلسترول جیره و فاکتورهای هورمونی تاثیرگذارند. خود کلسترول نیز به عنوان یک فیدبک منفی موثر، سنتز خود را از راه فعال کردن همین آنزیم مهار می‌کند و منبع اصلی دفع کلسترول مرغ، تخم است (Naber، ۱۹۸۳)، مدفوع و استرول اسیدی مسیر ثانویه دفع کلسترول هستند (Yeh و Leveille، ۱۹۷۳).
۲- ۱۹- ۴- تامین کلسترول تخم مرغ
مهمترین ترکیبات تشکیل‌دهنده زرده تخم مرغ، لیپیدها هستند و طی دوره انکوباسیون انرژی مورد نیاز رویان را برطرف می‌کند. رویان بیشترین مقدار انرژی مورد نیاز را از مسیر بتا اکسیداسیون اسیدهای چرب تأمین می‌کند. اسید پالمیتیک و اسید استئاریک به مقدار زیادی در زرده تخم مرغ وجود دارند که با افزایش سن مرغ مادر مقدار آنها کاهش می‌یابد (Latour و همکاران، ۱۹۹۸).
۲- ۲۰- ساختمان تخم مرغ
۲- ۲۰- ۱- زرده
۳۰ درصد وزن تخم مرغ را زرده تشکیل می‌دهد. برای تعیین کیفیت زرده، رنگ زرده و استحکام غشای آن را مورد بررسی قرار
می‌دهند که هر چه سن مرغ بیشتر باشد غشای زرده ضعیف‌تر می‌شود (Jacqueline و همکاران، ۲۰۰۸).
۲- ۲۰- ۲- سفیده
حدود ۶۰ درصد وزن تخم مرغ را تشکیل می‌دهدکه شامل ۴ لایه شالاژ، سفیده داخلی نازک، سفیده خارجی و سفیده متراکم است و کار آن نگهداری زرده در مرکز تخم مرغ است. سفیده در مگنوم ترشح شده و در رحم قبل از تشکیل پوسته، آب به آن افزوده
می‌شود (Johnson، ۲۰۰۰). به دنبال ذخیره‌سازی تخم مرغ، ارتفاع سفیده کاهش یافته و غلظت آن کم می‌شود (Kemps، ۲۰۰۶).
۲- ۲۰- ۳- غشای تخم مرغ
غشای تخم مرغ دو لایه است. لایه بیرونی از لایه درونی ضخیم‌تر است و در تمام قسمت‌ها به جز کیسه هوایی، به هم متصل هستند غشای تخم مرغ در استیموس، اطراف سفیده تشکیل می‌شود (Nakano و همکاران، ۲۰۰۳).
۲- ۲۰- ۴- پوسته
پوسته ‌در رحم تشکیل می‌شود و ۱۰ درصد وزن تخم مرغ را تشکیل می‌دهد. ۹۵-۹۰ درصد وزن پوسته را کربنات کلسیم و مواد‌آلی تشکیل می‌دهد. آخرین قسمت پوسته، کوتیکول است و از تخم ‌مرغ در مقابل نفوذ میکروبی از راه منافذ موجود در پوسته محافظت می‌کند (Johnson، ۲۰۰۰).
۲- ۲۱- سازه های موثر بر کیفیت تخم مرغ
کیفیت تخم مرغ در برگیرنده دامنه وسیعی از ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی می‌باشد که برای تولید تخم مرغ با کیفیت زیاد، با هم در ارتباط هستند.
۲- ۲۱- ۱- کیفیت پوسته تخم مرغ
منظور از کیفیت پوسته، رنگ و ضخامت و مقاومت پوسته تخم مرغ است (Roque و Soares، ۱۹۹۴).
۲- ۲۱- ۱- ۱- سازه های موثر بر کیفیت پوسته تخم مرغ
۲- ۲۱- ۱- ۱- ۱- نژاد مرغ

رد فرضیه

۰۰۰/۰

۲- عوامل سازمانی بر استفاده از شبکه اجتماعی به عنوان ابزار بازاریابی تأثیر دارد.

تأیید فرضیه

۰۵۴/۰

۳- عوامل تکنولوژیکی بر استفاده از شبکه اجتماعی به عنوان ابزار بازاریابی تأثیر دارد.

رد فرضیه

۰۰۰/۰

۴- استفاده از شبکه اجتماعی به عنوان ابزار بازاریابی بر اثربخشی فعالیت های بازاریابی تأثیر دارد.

رد فرضیه

۰۰۰/۰

۵- استفاده از شبکه اجتماعی به عنوان ابزار بازاریابی بر عملکرد فروش تأثیر دارد.

منبع: داده ­های پژوهش
۵-۱ مقدمه
با توجه به مطالب بیان­شده در فصول قبلی تحقیق، در این فصل به جمع­بندی مطالب پرداخته می­ شود و نتیجه ­گیری از کار بیان می­ شود؛ و در ادامه پیشنهاد­ها و راهکار­های مرتبط با موضوع پژوهش، و همچنین پیشنهاد­هایی برای موضوعات تحقیقات آینده ارائه می­ شود. در انتها، محدودیت­هایی که تحقیق حاضر با آن مواجه شد بیان می­گردد.

۵-۲ نتیجه ­گیری حاصل از فرضیه ­های پژوهش
فرضیه ۱: قابلیت های شبکه اجتماعی بر استفاده از شبکه اجتماعی به عنوان ابزار بازاریابی تأثیر دارد.
فرضیه صفر: قابلیت های شبکه اجتماعی بر استفاده از شبکه اجتماعی به عنوان ابزار بازاریابی تأثیر ندارد.
فرضیه پژوهش: قابلیت های شبکه اجتماعی بر استفاده از شبکه اجتماعی به عنوان ابزار بازاریابی تأثیر دارد.
با توجه به نتایج در جدول ۴-۱۸ سطح معناداری فرضیه برابر ۰۰۰/۰ و کمتر از ۰۵/۰ می باشد لذا فرضیه صفر رد می­گردد بدین معنا که قابلیت های شبکه اجتماعی بر استفاده از شبکه اجتماعی به عنوان ابزار بازاریابی تأثیر دارد. میزان این اثر ۳۷۶/۰ می­باشد با توجه به اینکه این ضریب مثبت است اثر آن به صورت مستقیم است به عبارتی با تغییر یک واحد (افزایش) قابلیت های شبکه اجتماعی به میزان ۳۷۶/۰ درصد استفاده از شبکه های اجتماعی افزایش می­یابد. نتیجه این فرضیه با مطالعه یانگ و دیگران (۲۰۱۴) جوری و جان (۲۰۱۴) شارین و دیگران (۲۰۱۳) و بیران و ماسوفی (۲۰۰۹) همسو و هم جهت می باشد.
فرضیه ۲: عوامل سازمانی بر استفاده از شبکه اجتماعی به عنوان ابزار بازاریابی تأثیر دارد.
فرضیه صفر: عوامل سازمانی بر استفاده از شبکه اجتماعی به عنوان ابزار بازاریابی تأثیر ندارد.
فرضیه پژوهش: عوامل سازمانی بر استفاده از شبکه اجتماعی به عنوان ابزار بازاریابی تأثیر دارد.
با توجه به نتایج در جدول ۴-۱۸ سطح معناداری فرضیه برابر ۰۰۰/۰ و کمتر از ۰۵/۰ می­باشد لذا فرضیه صفر رد می­ شود بدین معنا که عوامل سازمانی بر استفاده از شبکه اجتماعی به عنوان ابزار بازاریابی تأثیر دارد. میزان این اثر ۶۷۵/۰ می­باشد با توجه به اینکه این ضریب مثبت است اثر آن به صورت مستقیم است به عبارتی با تغییر یک واحد (افزایش) عوامل سازمانی به میزان ۶۷۵/۰ درصد استفاده از شبکه های اجتماعی افزایش می­یابد. نتیجه این فرضیه با نتیجه مطالعه یانگ و دیگران (۲۰۱۴) هابیت و ساکار (۲۰۰۵) راوان و دیگران (۲۰۰۸) جوری و جان (۲۰۱۴) کوین و دیگران (۲۰۱۴) همسو می باشد.
فرضیه ۳: عوامل تکنولوژیکی بر استفاده از شبکه اجتماعی به عنوان ابزار بازاریابی تأثیر دارد.
فرضیه صفر: عوامل تکنولوژیکی بر استفاده از شبکه اجتماعی به عنوان ابزار بازاریابی تأثیر ندارد.
فرضیه پژوهش: عوامل تکنولوژیکی بر استفاده از شبکه اجتماعی به عنوان ابزار بازاریابی تأثیر دارد.
با توجه به نتایج در جدول ۴-۱۸ سطح معناداری فرضیه برابر ۰۵۴/۰ و بیشتر از ۰۵/۰ می­باشد لذا فرضیه صفر تأیید می­گردد بدین معنا که عوامل تکنولوژیکی بر استفاده از شبکه اجتماعی به عنوان ابزار بازاریابی تأثیر ندارد. از این رو نتیجه این فرضیه با نتیجه مطالعات یانگ و دیگران (۲۰۱۴) هابیت و ساکار (۲۰۰۵) شارین و دیگران (۲۰۱۳) راستین و دیگران (۲۰۱۳) همسو و هم جهت نمی باشد.
فرضیه ۴: استفاده از شبکه اجتماعی به عنوان ابزار بازاریابی بر اثربخشی فعالیت های بازاریابی تأثیر دارد.
فرضیه صفر: استفاده از شبکه اجتماعی به عنوان ابزار بازاریابی بر اثربخشی فعالیت های بازاریابی تأثیر ندارد.
فرضیه پژوهش: استفاده از شبکه اجتماعی به عنوان ابزار بازاریابی بر اثربخشی فعالیت های بازاریابی تأثیر دارد.
با توجه به نتایج در جدول ۴-۱۸ سطح معناداری فرضیه برابر ۰۰۰/۰ و کمتر از ۰۵/۰ می­باشد لذا فرضیه صفر رد می­گردد بدین معنا که استفاده از شبکه اجتماعی به عنوان ابزار بازاریابی بر اثربخشی فعالیت های بازاریابی تأثیر دارد. میزان این اثر ۸۴۵/۰ می­باشد با توجه به اینکه این ضریب مثبت است اثر آن به صورت مستقیم است به عبارتی با تغییر یک واحد (افزایش) استفاده از شبکه های اجتماعی به میزان ۸۴۵/۰ درصد اثربخشی فعالیت های بازاریابی افزایش می­یابد. نتیجه این فرضیه با نتیجه مطالعه یانگ و دیگران (۲۰۱۴) هابیت و ساکار (۲۰۰۵) راوان و دیگران (۲۰۰۸) جوری و جان (۲۰۱۴) کوین و دیگران (۲۰۱۴) همسو می باشد.
فرضیه ۵: استفاده از شبکه اجتماعی به عنوان ابزار بازاریابی بر عملکرد فروش تأثیر دارد.
فرضیه صفر: استفاده از شبکه اجتماعی به عنوان ابزار بازاریابی بر عملکرد فروش تأثیر ندارد.
فرضیه پژوهش: استفاده از شبکه اجتماعی به عنوان ابزار بازاریابی بر عملکرد فروش تأثیر دارد..
با توجه به نتایج در جدول ۴-۱۸ سطح معناداری فرضیه برابر ۰۰۰/۰ و کمتر از ۰۵/۰ می­باشد لذا فرضیه صفر رد می­گردد بدین معنا که استفاده از شبکه اجتماعی به عنوان ابزار بازاریابی بر عملکرد فروش تأثیر دارد. میزان این اثر ۸۹۲/۰ می­باشد با توجه به اینکه این ضریب مثبت است اثر آن به صورت مستقیم است به عبارتی با تغییر یک واحد (افزایش) استفاده از شبکه های اجتماعی به میزان ۸۹۲/۰ درصد عملکرد فروش افزایش می­یابد. نتایج این فرضیه با نتایج مطالعات یانگ و دیگران (۲۰۱۴) جلیلیان (۱۳۹۳) زالی و دیگران(۱۳۹۰) باباکاس و دیگران (۲۰۰۷) و جوری و جان (۲۰۱۴) همسو می باشد.
۵-۳ پیشنهادهای اجرایی حاصل از پژوهش:
پیشنهاد برای فرضیه اول:
- به­اشتراک­گذاری عکس­های محصولات و خدمات جدید شرکت با مشتریان از طریق برنامه کاربردی اینستاگرام.
- به­اشتراک­گذاری ویدئوها و کلیپ­هایی از محصولات و خدمات جدید و قدیمی شرکت با مشتریان از طریق برنامه کاربردی یوتیوب.