از تو بخشودن اســــت و بخشیــــدن

و زمـــن افتادن اســـت و بخـــشیدن^[۴۵۰]

سنایی در بیت فوق بخشیدن را از صفات خداوند کریم می‌داند، زیرا ایمان دارد که کریم‌تر از خداوند، شخصی یافت نمی‌شود که بدون هیچ چشم‌داشتی ببخشد و از گناهان درگذرد.
۲-۸-۶٫ رحیم و رحمان
رحمن و رحیم از نام‌های پرتکرار خداوند است که شعرا نیز در مناجات‌هایشان آن را زیاد به کار برده‌اند. در توضیح کسی که رحمن است در کتاب روح‌الارواح چنین آمده است: «رحمن آن است که رحمت صفت اوست و رحمت ارادت نعمت است.»^[۴۵۱]
خداوند رحمن و رحیم است و رحمتش نسبت به بندگانش گسترده است: «فقل ربکم ذورحمه واسعه: پس بگو پروردگارتان رحمت گسترده و فراگیر دارد.»^[۴۵۲]
طبق فرموده قرآن کریم رحمتش همه چیز را فرا گرفته است: «و رحمتی وسعت کلی شئ: رحمتم همه چیز را فراگرفته است.»^[۴۵۳]
رحمن یکی از اسماء الحسنای ذات اقدس الهی است که به معنای بخشنده رحمت عام بر همه موجودات و مخلوقات است و هم شامل کافران و هم مومنان می‌شود. در کتاب اسماء و صفات خداوند در قرآن برای رحمن، معانی متعددی را آورده است: «رحمن به‌معنای بزرگ بخشایشگر و ریشه‌اش به‌معنای دلسوزی کردن، مهربانی کردن و بخشودن است؛ بخششی از سر مهربانی، شفقت، غمخواری و عطوفت، اما کلمه رحیم به‌معنای همیشه آمرزنده و مهربان است.»^[۴۵۴]

و اما صفت رحیمیت خداوند ویژه مردم مؤمن و صاحبان یقین است و هر که را خدا بخواهد، رحمت خاصش را شامل او می‌کند. «فاما الذین امنوا بالله و اعتصموا به فسیدخلهم فی رحمه منه: اما کسانی که به خدا ایمان آورده‌اند و به او تمسک جسته‌اند، پس آنان را در رحمتی ازسوی خودش وارد خواهد کرد.»^[۴۵۵]
عارفان نیز با تمسک به این صفت حق‌تعالی به رازونیاز پرداخته و از او خواسته‌اند که رحم و شفقت خود را بر سر آنان فرو ریزد.
۲-۸-۶-۱٫ رحیم‌بودن خدا و خواسته‌ها در مناجات‌ها

ای کریـــم و ای رحیــــم سرمـــدی

در گــــذر از بدســـگالان ایـــن بدی^[۴۵۶]

مولوی از خدایی که کریم و رحیم است خواهان گذشت از بداندیشان است، زیرا این گذشت از کسی غیر از خداوند کریم و رحیم برنمی‌آید.
در ابیاتی که خواهد آمد شاعر از خداوند طلب رحمت می‌کند.

همه امید من به رحـــمت توســــت

جان و روزی هـــمه ز نعمت توست^[۴۵۷]

حق آن قوت کـــه بر تلویــــــن ما

رحمتـــــی کن ای امــــیر لــــون‌ها^[۴۵۸]

چون نمودی قدرتت بنمای رحــــم

ای نـــــهاده رحم‌ها در لحم و شحم^[۴۵۹]